Τρίτη 16 Ιουνίου 2015

η αρχιτεκτονική ματιά του Τάση Παπαϊωάννου

4 Ιουνίου 2015
Έτσι τελειώνει ο κόσμος
όχι με ένα βρόντο, μα μ΄ένα λυγμό


του Τάση Παπαϊωάννου
Αρχιτέκτων-καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

Είμαστε οι κούφιοι ανθρώποι/ Είμαστε οι παραγεμισμένοι ανθρώποι, λένε οι πρώτοι στίχοι του ποιήματος του Ελιοτ, απ' όπου αντλούμε τον τίτλο του άρθρου μας.


Τα δημογραφικά στοιχεία προβληματίζουν. Οι στατιστικοί δείκτες, τα διαγράμματα και οι πίνακες με τις ποσοστώσεις τρομάζουν. Το 1825 ο πληθυσμός της Γης ανερχόταν σε περίπου 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους, το 2011 εκτινάχτηκε στα 7 δισ., ενώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών, το 2050 θα κατοικούν στον πλανήτη περί τα 9,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Νούμερα ιλιγγιώδη. Ανθρωποι κι άλλοι άνθρωποι, σκαρφαλωμένοι πάνω σε μια κιβωτό που μοιάζει ότι δεν μπορεί πλέον να μας αντέξει· και διαρκώς βουλιάζουμε. Το ναυάγιο φαντάζει προδιαγεγραμμένο κι όμως, ελάχιστοι από όλους εμάς ανησυχούν! Το μέλλον για πρώτη ίσως φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας πλησιάζει τόσο ζοφερό και δυσοίωνο.
Παρ' όλα αυτά, τίποτε δεν φαίνεται ικανό να ταράξει τη μακαριότητα του δυτικού -και όχι μόνο- κόσμου. Κοίτα μας! Στέκουμε άβουλοι, παθητικοί, ναρκωμένοι στον βαθύ λήθαργο της εικονικής τηλεοπτικής ευδαιμονίας μας. Βαλσαμωμένοι μέσα στην καταναλωτική αυταπάτη που φαντάζει στα μάτια μας σαν η υπέρτατη αξία της ζωής, χαμένοι κάπου ανάμεσα στο νέο Smartphone και στο τελευταίο μοντέλο του tablet που πρέπει διακαώς να αποκτήσουμε.
Την ίδια ώρα 1,3 δισ. άνθρωποι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, χωρίς τροφή, χωρίς νερό και στοιχειώδη υγειονομική περίθαλψη. Στο έλεος της μοίρας τους! Κάποιοι άλλοι, εξαιρετικά λίγοι, κατέχουν αστρονομικά πλούτη και τα αυξάνουν συνεχώς με γεωμετρική πρόοδο. Περιουσίες μυθικές, πολύ μεγαλύτερες από το ΑΕΠ ολόκληρων κρατών. Ενα επικίνδυνο σύστημα τείνει να εδραιωθεί ως αδιαμφισβήτητο παγκόσμιο καθεστώς, ως μονόδρομος ανάπτυξης και εξέλιξης, το οποίο συνεχίζει να διευρύνει με αφάνταστα βίαιο τρόπο τις ακραίες ανισότητες ανάμεσα στους ανθρώπους. Η ανισομέρεια ανάμεσα στις φτωχές και πλούσιες περιοχές του πλανήτη διαρκώς διογκώνεται. Τα καραβάνια των απελπισμένων μεταναστών θα πολλαπλασιάζονται στην αγωνιώδη προσπάθειά τους να βρουν ένα ασφαλές μέρος για να μπορέσουν στοιχειωδώς να ζήσουν.
Και η αρχιτεκτονική; Καθρέφτης της ζωής μας, αδιάψευστος, αποτυπώνει στον χώρο τις τρομακτικές αντιθέσεις. Από τη μία, στη βιτρίνα των μεγαλουπόλεων, τα φαντασμαγορικά σύγχρονα υπερπολυτελή κατασκευάσματα και, από την άλλη, στην πίσω μεριά, οι τρώγλες και οι ατέλειωτες παραγκουπόλεις των πάμφτωχων ανθρώπων που συνωθούνται στο περιθώριο. Απέναντι στην αρχιτεκτονική χίμαιρα που χτίζεται από το περίσσευμα, στέκει η αρχιτεκτονική από το υστέρημα, στα νέα προηγμένα και πολυδιαφημισμένα υλικά, η επανάχρηση των υπολειμμάτων, των «άχρηστων» που πετιούνται στις χωματερές.
Δεν είναι, λοιπόν, ματαιόδοξη και απολύτως ναρκισσιστική η προσπάθεια να εκφραστεί

Σάββατο 13 Ιουνίου 2015

Πριν σε γνωρίσω, Stavento






Πριν σε γνωρίσω ήμουνα σπίθα έτοιμη να σβήσει
μάτι που κράταγε το δάκρυ, ο αέρας μη το δει και το βρομίσει
δύσκολη λύση για των ανθρώπων τα εύκολα
και λεία πιο εύκoλη για όλα τα ξέκολα
εύκολα ξέκοβα, γρήγορα έφευγα
λογαριασμό δεν έπαιρνα, λογαριασμό δεν έδινα
φοβόμουνα μη γίνω γάιδαρος δεμένος
ή μη ξεμείνω σε μπαμπέσας κελί φυλακισμένος

Πριν σε γνωρίσω ήμουνα κραγιόν σε χάρτινο γιακά
τα πάντα τα βαριόμουνα και όλα τα σιχαινόμουνα
Πριν σε γνωρίσω τίποτα δεν έπαιρνα στα σοβαρά
ποτέ μου δε δενόμουνα και όλα τα απαρνιόμουνα

Ότι δεν έδωσες, δώστο σε μένανε
και ότι δεν έδωσα το’χω για σένανε
Νύχτες ατέλειωτες εγώ περίμενα
κοίτα να μη βρεθείς στα κακώς κείμενα

Πριν σε γνωρίσω ήμουνα αγκάθι έτοιμο να τρυπήσει
γιατί με τούτα που έβλεπα σου λέω είχα απηυδήσει
σίδερο που η φωτιά δεν μπόρεσε να λυγίσει
δέντρο που άφηνε οτιδήποτε πάνω του να καθίσει
αναξιόπιστος για αξιόπιστες, κακός γαμπρός για νύφες ευκολόπιστες
παράνοια μέσα στα λογικά τους πλαίσια
και κάπως έτσι νόμιζα πως πέρναγα θεσπέσια
για κοίτα όμως που τούτα όλα εδώ τα πληρώνω
και πλάι σου, ότι είχα κάνει ένα ένα ξεχρεώνω τώρα
πάνω σου αφήνω σημάδια, δεν έχουν τέλος τα βράδια
και αποζητάω μονάχα πρωτοφανέρωτα χάδια

Ότι δεν έδωσες, δώστο σε μένανε
και ότι δεν έδωσα το’χω για σένανε
Νύχτες ατελείωτες εγώ περίμενα
κοίτα να μη βρεθείς στα κακώς κείμενα

Πριν σε γνωρίσω δήλωνα ανικανοποίητος
σχεδόν αμίλητος, θρασύς και πικρομίλητος
κοίτα τι έπαθα τώρα μου έχεις γλυκάνει το στόμα
και όταν δεν είσαι πλάι μου
γίνομαι ένα με το χώμα (λιώμα)
δε ξέρω αν είναι εντάξει αυτά που παθαίνω πριν σε γνωρίσω
ανήκουστο εγώ να σωπαίνω
πες μου τι γίνεται εδώ, ψυχή μου τα’χω χαμένα
βγάζω και ανασφάλειες, πες μου τι νιώθεις για μένα ;

Πριν σε γνωρίσω τίποτα δεν είχε ουσία τελικά
τσάμπα περιπλανιόμουνα και άδικα χανόμουνα
Πριν σε γνωρίσω χώραγα σου λέω παντού και πουθενά
τώρα απλά κατάλαβα πως πλάι σου παίρνω φωτιά

Ότι δεν έδωσες, δώστο σε μένανε
και ότι δεν έδωσα το’χω για σένανε
Νύχτες ατέλειωτες εγώ περίμενα
κοίτα να μη βρεθείς στα κακώς κείμενα

2008




Πέμπτη 11 Ιουνίου 2015

Το γλυκό τμήμα της ύπαρξής μας, Ρουσό

 
                                                                      Οι επιτήδειοι ανέκαθεν επιδιώκουν   
 να αποκτήσουν
ελεγχόμενο τμήμα στη μεγάλη 'πίτα',
την «ανθρώπινη αγέλη»,
ή αλλιώς να επιβάλλουν
νέα μορφή πνευματικής εξουσίας
στο συλλογικό ασυνείδητο.
«Αυτό το γλυκό τμήμα της ύπαρξής μας»
 όπως το αποκαλούσε ο Ζαν-Ζακ Ρουσό.







Δευτέρα 25 Μαΐου 2015

Τάκης Ζενέτος, Στρογγυλό σχολείο

Ναυσικά Αλειφέρη ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 'ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ' ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2015


ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο Τάκης Ζενέτος γεννήθηκε στην Αθήνα. Ήταν ένας από τους 200 νέους επιστήμονες που διέφυγαν με το «Ματαρόα» τον Δεκέμβριο του 1944, προκειμένου να συνεχίσουν τις σπουδές τους στη Γαλλία. Επέστρεψε το 1955 στην Ελλάδα, όπου έκανε καριέρα ως αρχιτέκτονας.
Στην πρώτη ενότητα θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε την ‘ηλεκτρονική πολεοδομία’ του Ζενέτου και θα παρουσιάσουμε ένα από τα υλοποιημένα έργα του, το ‘στρογγυλό σχολείο’.
Στη δεύτερη ενότητα θα ασχοληθούμε με την ευαισθητοποίηση των επιστημόνων σχετικά με την προστασία της Φύσης και την πρόταση του Ζενέτου για την τουριστική αξιοποίηση περιοχών της νότιας Κρήτης.
Στην τρίτη ενότητα θα ασχοληθούμε με τη μοντέρνα αρχιτεκτονική στη μεταπολεμική Ελλάδα.


ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Τα ευρωπαϊκά κράτη μετά τον Β΄ΠΠ επιδόθηκαν στην ανοικοδόμηση των πόλεων που ήταν μια καλή ευκαιρία για την εδραίωση σε μεγάλη κλίμακα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Η μεταπολεμική τέχνη απελευθερώθηκε από το βάρος των ιστορικών προτύπων της Αναγέννησης, του Νεοκλασικισμού, του Γοτθικού ρυθμού. Στον φονξιοναλισμό (λειτουργικότητα) του μοντέρνου

Κυριακή 12 Απριλίου 2015

ΠΑΣΧΑ 2015






Μεγάλο Σάββατο 11 Απριλίου 2015
΄Αγιος Δημήτριος Νέου Φαλήρου







                 Περιφορά Επιταφίου

................................................................................

Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ~ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ
ΜΟΥΣΙΚΗ: Beethoven's Silence




Εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων, αγάπην δε μη έχω, 
γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον.
Και εάν έχω προφητείαν και ειδώ τα μυστήρια πάντα και πάσαν την γνώσιν, και εάν έχω πάσαν την πίστιν, ώστε όρη μεθιστάνειν, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ειμί.
Και εάν ψωμίσω πάντα τα υπάρχοντα μου, και εάν παραδώ το σώμα μου ίνα καυθήσομαι, 
αγάπην δε μη έχω, ουδέν ωφελούμαι.

Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν, ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία, πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει.
Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει.

Είτε δε προφητείαι, καταργηθήσονται, είτε γλώσσαι παύσονται, είτε γνώσις καταργηθήσεται. Εκ μέρους δε γινώσκομεν και εκ μέρους προφητεύομεν όταν δε έλθη το τέλειον, τότε το εκ μέρους καταργηθήσεται. 
Ότε ήμην νήπιος, ως νήπιος έλάλουν, ως νήπιος εφρόνουν, ως νήπιος ελογιζόμην ότε δε γέγονα ανήρ, κατήργηκα τα του νηπίου.
Βλέπομεν γαρ άρτι δι’ εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον άρτι γινώσκω εκ μέρους, τότε δε επιγνώσομαι καθώς και επεγνώσθην.

Νυνί δε μένει πίστις, έλπίς, αγάπη, τα τρία ταύτα μείζων δε τούτων η αγάπη.

Αποστόλου Παύλου: Α΄ Επιστολή προς Κορινθίους, ιβ´ 27- ιγ´ 13

(Κοινή ελληνιστική)




Παρασκευή 27 Μαρτίου 2015

Ο Σκεπτόμενος του Γιάννη Τσαρούχη

Ναυσικά Αλειφέρη 
ΓΙΑ  'ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ' ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ,  ΕΛΠ 12
ΜΑΡΤΙΟΣ 2015

Εικ. 1. Γιάννης Τσαρούχης: Ο Σκεπτόμενος, 1939

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
O ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης γεννήθηκε το 1909 στην Αθήνα και πέθανε το 1989. Στη διάρκεια της καλλιτεχνικής του πορείας μεταξύ άλλων έλαβε μέρος σε τοπικές και διεθνείς εκθέσεις ζωγραφικής, ασχολήθηκε με τη σκηνογραφία θεάτρου, τον σχεδιασμό θεατρικών κοστουμιών, την αντιγραφή τοιχογραφιών στα Μετέωρα και στον Μυστρά, μελέτησε τις λαϊκές ενδυμασίες, δίδαξε στη Δραματική Σχολή Σταυράκου (1953) αλλά και στο «Ιωνικό κέντρο» ζωγραφικής στη Χίο (1981).[1]

Ο «ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΣ» 
Στη σύγχρονη εποχή η εις βάθος μελέτη της Βυζαντινής τέχνης είχε ως αποτέλεσμα τον συσχετισμό της με τον Εξπρεσιονισμό και την αναβάθμιση της θέσης της στην ιστορία της Τέχνης.[2] Έτσι, το εγχείρημα του Γιάννη Τσαρούχη να συνθέσει ελληνοβυζαντινά και ευρωπαϊκά στοιχεία στα έργα του έχει ιδιαίτερη αξία. Οι ελληνικές επιρροές είχαν προέλθει από τη μαθητεία τού Τσαρούχη στο εργαστήριο του βυζαντινολάτρη Κόντογλου, τη γνωριμία του με τον ζωγράφο λαϊκής τέχνης Θεόφιλο, τη γνωριμία του με τον Σπαθάρη, δημιουργό του Καραγκιόζη. Ενώ κατά τη διάρκεια της ετήσιας παραμονής στο Παρίσι (1934-35) ο Τσαρούχης είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τα πρωτοπόρα καλλιτεχνικά ρεύματα, όπως τον Φωβ (fauvre= αγρίμια), τον Κυβισμό, τον Εξπρεσιονισμό.[3]             

Τετάρτη 4 Μαρτίου 2015

Τσαρούχης Γιάννης





ΓΙΑΝΝΗΣ
(31/12/1909-20/7/1989)













… Μίλησα για ψάξιμο και για πειράματα αλλά δεν μίλησα και για μια άλλη εργασία που έχω κάνει στη ζωή μου και που κάνω ακόμα, που είναι ίσως η πιο σημαντική. 
Η συνεχής ανάκριση που κάνω στον εαυτό μου όχι πάντα τέλεια, για να μάθω ποιος είμαι ελπίζοντας ότι θα φτάσω σε μια ευτυχία πιο σταθερή αν το βρω αυτό.
Περιστοιχιζόμενος από πολλούς ανθρώπους που έχουν βασίσει τη ζωή τους σε μια τέτοια στάση απέναντί της, που συνοψίζεται με τις λέξεις δήλωση, δίπλωμα, αξιοποίηση, διορισμός, η ζωή μου ήταν δύσκολη και όχι πολύ ευτυχισμένη.

Όλα αυτά που έκανα για τη μάθηση είναι απαραίτητα και δύσκολα 
μα το δικαίωμα να τολμάς να είσαι καλλιτέχνης
σ’ το δίνει ο σεβασμός και θαυμασμός σου χωρίς όρια της ζωής.

Το παιδικό μου όνειρο να γίνω ένας καλός ζωγράφος αναγκαστικά μετετράπη σ’ ένα ιδανικό διαφορετικό, που συνίστατο στο να μάθω που βρίσκομαι και που πατώ. Έπρεπε να γκρεμίσω τους επαρχιώτικους ενθουσιασμούς των επιπόλαιων που εθαύμαζαν τη Δύση και να γνωρίσω το αληθινό πρόσωπο της Δύσεως και την αληθινή ιστορία των σχέσεών μας με αυτήν. 
Από την άλλη μεριά, έπρεπε να φυλάγομαι καλά από τον επαρχιώτικο βαλκανικό φανατισμό, τον διψασμένο για συνθήματα εύκολα εύκολες παρηγοριές για τη σύγχυσή του και για το αίσθημα κατωτερότητας που τον καταπλάκωνε.


Προσπάθησα ν’ αφεθώ πάντα ελεύθερος στα ρεύματα, για να καταλαβαίνω ποια είναι η αληθινή μου αντοχή. Τα λάδια και τα σχέδια της Πινακοθήκης έγιναν μεταξύ 19340-35, στην Ελλάδα και μεταξύ 1935-36 στο Παρίσι. Το Παρίσι και τα μουσεία με οδήγησαν από τον σουρεαλισμό στο ρεαλισμό.
Στο βιβλίο του ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΔΥΣΗ,   εκδ. ΑΓΡΑ, Αθήνα 2000.


ΙΔΡΥΜΑ ΤΣΑΡΟΥΧΗ Γ: