Η δύναμη της εικόνας

Ο ανθρώπινος οφθαλμός είναι ατελές όργανο που δεν αντιλαμβάνεται πλήρως τη σύσταση των αντικειμένων, έτσι δεν μπορεί να την αναλύσει.

 Ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν να εισχωρήσει στην ουσία της ύλης, πολλώ μάλλον τηςπνευματικής υπόστασης. Συλλαμβάνει απειροελάχιστες στιγμές των πολυάριθμων και πολυποίκιλων εκφάνσεων της Φύσης, στο παρόν. 

Κι αν τα έπεα είναι πτερόεντα, η εικόνα παραμένει στάσιμη· δεν εξελίσσεται μεν, σταθερή «εις τον αιώνα τον άπαντα» δε. Στη σύγχρονη εποχή, οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης, έχουν αντιληφθεί πλήρως τη δύναμη της εικόνας. Ο αναλφαβητισμός σε κάποιες χώρες είναι υψηλός, από τη μια πλευρά. Από την άλλη πλευρά, οι πολυάσχολοι άνθρωποι δεν διαθέτουν χρόνο για ανάγνωση ή/και μελέτη άρθρων, αναλύσεων και προτιμούν τη γρήγορη μάθηση που προσφέρει μια ζωγραφισμένη εικόνα ή μια μηχανική φωτογραφία. 

Η κατάλληλη ζωγραφιά  ‘τραβάει το μάτι’. Είτε χωρίς σχόλιο ή ημερομηνία, άρα αποκομμένη από το ιστορικοκοινωνικό της πλαίσιο είτε συνοδεύεται με το απαραίτητο σύντομο σχόλιο, που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του αναγνώστη/καταναλωτή, και να ο ιδανικός συνδυασμός
(ή παγίδα) που μπορεί να προωθήσει, να επιβάλλει μια ιδέα/προϊόν, να ανυψώσει ή να καταστρέψει προσωπικότητες, να ‘περάσει’ ή να παραποιήσει εντολές και μηνύματα.

Κάτι ανάλογο, θα λέγαμε, συνέβη στο παρελθόν, όταν δεν υπήρχε τεχνολογία.

♥Με την εφεύρεση του γραπτού αλφαβήτου περί τον 8ο αιώνα π.Χ., οι πολίτες του ελλαδικού χώρου –κυρίως οι Αθηναίοι– διευκολύνθηκαν στην ανάγνωση. Οι νόμοι καταγράφονταν σε πήλινες πλάκες, αναρτημένες σε δημόσιους χώρους και δεν ήταν δυνατόν να παραποιηθούν ή να αλλαχθούν, όπως γινόταν κατά την περίοδο της προφορικής διάδοσή τους. Η διάδοση της ανάγνωσης ήταν αυτή που βοήθησε την ανάπτυξη της αμφισβήτησης, της κριτικής σκέψης, της επιχειρηματολογίας. Οι πολίτες όχι μόνο διάβαζαν αλλά και 'έβλεπαν' τους νόμους.

♥

ΜΟΣΧΟΦΟΡΟΣ,
ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ
 ΑΘΗΝΩΝ

Κατά την πρωτοχριστιανική περίοδο, το ορθόδοξο χριστιανικό ιερατείο υπό το φόβο του ειδωλολατρισμού, απέφευγε όχι μόνο την τοποθέτηση αγαλμάτων στις εκκλησίες αλλά και την εικονική αναπαράσταση προσώπων του θείου δράματος· ακολούθησε, δηλαδή, τα πρότυπα της ανεικονικής τέχνης των ανατολικών θρησκειών. Στη συνέχεια, όμως έκρινε ότι η εικονική τέχνη εξυπηρετούσε στην εκπαίδευση των αγράμματων Χριστιανών, αυτών που προέρχονταν από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Οι αγιογράφοι, λοιπόν, ανέλαβαν να εξεικονίσουν γεγονότα της χριστιανικής θρησκείας σε φορητές εικόνες. Επιπλέον, οι πιστοί βρισκόμενοι εντός του οίκου του Θεού, είχαν τη δυνατότητα να ‘δουν’ και να διδαχθούν μέσω των εικόνων και των τοιχογραφιών την ιστορία του Χριστιανισμού. Επιπλέον, η οικειοποίηση, σταδιακά, αρχαίων ελληνικών εικονικών παραστάσεων διευκόλυνε το θρησκευτικό συγκρητισμό έως ότου η νεότευκτη θρησκεία εδραιωθεί.

Ο ΚΑΛΟΣ ΠΟΙΜΗΝ