Η οικονομική ιδιοφυΐα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αρθρόγραφος Δρ. Γιώργος Σ. Ατσαλάκης

 

https://hania.news/2022/06/10

 ....................

Με έναν τρόπο που μόνο η ανθρώπινη μεγαλοφυία, στρατηγική σκέψη και φιλοσοφική βάση θα μπορούσαν να επιτύχουν, η εκστρατεία τροφοδοτούνταν από τις ίδιες τις νίκες της: πολλοί από τους νικημένους ηγέτες έγιναν την επόμενη μέρα σύμμαχοί του, τοπικές κοινωνίες τον υποδέχτηκαν ως ελευθερωτή, αποκαθιστούσε ιερούς ναούς, ενστερνιζόταν ξένες θρησκείες και ίδρυε αυτόνομα συστήματα διακυβέρνησης. Ο τίτλος «Μέγας» που αποδόθηκε στον Αλέξανδρο δεν ήταν αποτέλεσμα τυχαίο. Οι ενέργειές του αποτελούσαν την υλοποίηση μιας ευρείας κοσμοθεωρίας και βαθιάς φιλοσοφίας, που τον καθιστούσαν περισσότερο απελευθερωτή παρά κατακτητή.

Ενώ οι λεπτομερείς περιγραφές των οικονομικών στρατηγικών του είναι λιγότερο τεκμηριωμένες από τις στρατιωτικές κατακτήσεις του, αρκετές βασικές πτυχές απεικονίζουν την προσέγγισή του για τη χρηματοδότηση της επέκτασης της αυτοκρατορίας του και τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς της.

Το εν γένει βασικό πρόβλημα της οικονομίας είναι: Πως μπορώ να ικανοποιήσω απεριόριστες απαιτήσεις με περιορισμένους πόρους.

Εκείνη την εποχή ο κόσμος για να αυξήσει τον πλούτο των εθνών, κυβερνιόταν από τη θεωρία που αργότερα έγινε γνωστή ως Μερκαντιλισμός. Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, οι οικονομίες προσπαθούσαν απεγνωσμένα να συσσωρεύσουν όσο περισσότερο χρυσό μπορούσαν. Είτε εξάγοντας περισσότερα προϊόντα από όσα εισήγαγαν, είτε εξορύσσοντας μεγαλύτερο μέρος εντός των συνόρων τους, είτε δημιουργώντας αποικίες ή κατακτώντας πλούτο μέσω εχθρικών συγκρούσεων με άλλες χώρες.

Λίγο πολύ ήταν ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, αν κάποιος ή κάποια χώρα γινόταν πλουσιότερη, ήταν επειδή κάποιος άλλος γινόταν φτωχότερος και ο μερκαντιλισμός αντανακλούσε τέλεια αυτή την πραγματικότητα.

Ο Μέγας Αλέξανδρος από πολύ νωρίς κατάλαβε ότι ο πλούτος εκτός από το να προέλθει από την καλλιέργια και την εξόρυξη, μπορεί να δημιουργηθεί με μαζικό τρόπο. Αυτή ήταν μια ευκαιρία για όλους τους ανθρώπους της αυτοκρατορίας να βγούν από την φτώχια.

Αντί λοιπόν να μεταφέρει τον χρυσό από τις κατακτήσεις του, πίσω στην Ελλάδα, να τον κρύψει στα υπόγεια όπως γινόταν μέχρι τότε από τους κατακτητές, τον χρησιμοποίησε για να χρηματοδοτήσει την ανέγερση περίπου 70 πόλεων και την παραγωγή όπλων κλπ. Με τον χρυσό και το ασήμι, «έκοβε» νομίσματα και τα διέθετε στις αγορές. Μια κίνηση που αντιστοιχούσε σήμερα με την ίδρυση εργοταξίων μαζικής κατασκευής/παραγωγής. Για πρώτη φορά, ο πλούτος δεν καλλιεργήθηκε ούτε εξορύχθηκε αλλά δημιουργήθηκε μαζικά. Η μαζική παραγωγή εξοπλισμού για τον στρατό και οι κατασκευές έδωσαν ώθηση στις οικονομίες που κατέκτησε.

Ουσιαστικά εφάρμοσε την θεωρία του Άνταμ Σμιθ που γράφηκε περίπου 2.000 έτη μετά, στο έργο του ο «Πλούτος των Εθνών» το 1776, πού ήταν ο προάγγελος των σύγχρονων οικονομικών. Ο Σμιθ δίδαξε ότι το αίτιο αύξησης του εθνικού πλούτου είναι η εργασία παρά η ποσότητα του χρυσού και του αργύρου. Εξήγησε το πώς το λελογισμένο ατομικό συμφέρον και ο ανταγωνισμός μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική ευημερία. Ο Άνταμ Σμιθ ισχυριζόταν ότι όπου υπάρχει μεγάλη περιουσία, υπάρχει μεγάλη ανισότητα.

Ο Μέγας Αλέξανδρος διένειμε συνεχώς όλο τον πλούτο που κατακτούσε είτε από τους Πέρσες είτε από τους Ινδούς κλπ., για να μειώσει την οικονομική ανισότητα της εποχής, πράγμα το οποίο βοήθησε στην εμφάνιση πολλών επιχειρήσεων και στην ανάπτυξη του εμπορίου. Η αυτοκρατορία είχε έσοδα από την ανάπτυξη της οικονομίας (φόροι επιτηδεύματος, φόροι τελωνείων κλπ) που δημιουργήθηκε από την αύξηση της κυκλοφορίας του χρήματος.

Κατανόησε ότι η παραγωγή ήταν το σημαντικότερο τμήμα της οικονομίας και κατέβαλε προσπάθειες να την κάνει πιο αποτελεσματική, ώστε να μπορεί να δημιουργηθεί περισσότερος πλούτος από την παραγωγή πρώτων υλών και προϊόντων. Αυτό επιτεύχθηκε και μέσω της καλλιέργεια γης από τους αγρότες και όχι πλέον από τους τότε φεουδάρχες.

Ο Αλέξανδρος κατανόησε τη σημασία μιας σταθερής και ενοποιημένης οικονομίας σε όλη την τεράστια αυτοκρατορία του. Εισήγαγε ένα κοινό νόμισμα, την ασημένια δραχμή, το οποίο διευκόλυνε το εμπόριο σε όλη την αυτοκρατορία και βοήθησε στην ολοκλήρωση των οικονομιών των κατακτημένων περιοχών. Αυτή η τυποποίηση των νομισμάτων υπό την κυριαρχία του όχι μόνο βοήθησε στη διαχείριση της οικονομίας της αυτοκρατορίας, αλλά και στην προώθηση του εμπορίου και της οικονομικής σταθερότητας.

Αυτή η ομοιομορφία στο νόμισμα ήταν μια πρωτοποριακή κίνηση προς τη δημιουργία ενός κεντρικού οικονομικού πλαισίου, επιτρέποντας ευκολότερες διαδικασίες συναλλαγών, μειώνοντας την πολυπλοκότητα του εμπορίου που υπήρχε λόγω της χρήσης πολλαπλών τοπικών νομισμάτων και ενισχύοντας την οικονομική διαφάνεια. Η εφαρμογή της αργυρής δραχμής ως πρότυπου νομίσματος συνέβαλε σημαντικά στη διαχείριση της τεράστιας οικονομίας της αυτοκρατορίας. Παρείχε ένα αξιόπιστο και συνεπές μέσο ανταλλαγής, το οποίο ήταν ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική λειτουργία των αγορών, την πληρωμή των στρατιωτών και τη συλλογή φόρων και φόρων από τα διάφορα μέρη της αυτοκρατορίας.

Επιπλέον, αυτή η κίνηση προς την οικονομική τυποποίηση υπό την κυριαρχία του Αλεξάνδρου διαδραμάτισε ζωτικό ρόλο στην προώθηση του εμπορίου και της οικονομικής σταθερότητας. Όχι μόνο διευκόλυνε το εγχώριο εμπόριο εντός της αυτοκρατορίας απλοποιώντας τις συναλλαγές, αλλά επίσης ενθάρρυνε το διεθνές εμπόριο παρέχοντας ένα νόμισμα που αναγνωρίστηκε και αποτιμήθηκε σε όλο τον γνωστό κόσμο.

Ακόμη, η εισαγωγή ενός κοινού νομίσματος ήταν ένα στρατηγικό εργαλείο για τον Αλέξανδρο στην εδραίωση του ελέγχου του στις κατακτημένες περιοχές. 

Χρησίμευσε ως απτό σύμβολο της νέας πολιτικής τάξης και της οικονομικής ενότητας υπό την κυριαρχία του, συμβάλλοντας στη σύνδεση της αυτοκρατορίας πολιτιστικά και οικονομικά. Η ασημένια δραχμή, με το τυποποιημένο βάρος και την καθαρότητά της, έγινε σήμα κατατεθέν της βασιλείας του Αλεξάνδρου, εξασφαλίζοντας ότι η κληρονομιά του θα επηρέαζε τις οικονομικές πρακτικές του ελληνιστικού κόσμου πολύ μετά το θάνατό του. Στην ουσία, η εισαγωγή της ασημένιας δραχμής από τον Αλέξανδρο ήταν μια απόδειξη της κατανόησης του κρίσιμου ρόλου που διαδραματίζει η οικονομική πολιτική στην οικοδόμηση αυτοκρατοριών. Ήταν μια προοδευτική στρατηγική που όχι μόνο αντιμετώπιζε τις άμεσες υλικοτεχνικές προκλήσεις της διακυβέρνησης μιας τεράστιας αυτοκρατορίας, αλλά έθεσε επίσης τις βάσεις για την ευημερία και τη σταθερότητα της ελληνιστικής οικονομίας.

Προώθηση του εμπορίου: Με την ίδρυση νέων πόλεων, όπως η Αλεξάνδρεια στην Αίγυπτο, και την αποκατάσταση της αρχαίας Περσικής Βασιλικής Οδού, ο Αλέξανδρος ενίσχυσε σημαντικά τους εμπορικούς δρόμους σε όλη την αυτοκρατορία του. Αυτές οι πόλεις έγιναν οικονομικοί και πολιτιστικοί κόμβοι, προωθώντας το εμπόριο και τις πολιτιστικές ανταλλαγές που ωφέλησαν την οικονομία της αυτοκρατορίας. Η ασφάλεια που παρείχαν οι στρατιωτικές κατακτήσεις του εξασφάλιζε επίσης ασφαλή διέλευση για τους εμπόρους σε όλη την αυτοκρατορία, τονώνοντας περαιτέρω την οικονομική δραστηριότητα

Επί πλέον το εμπόριο έφυγε από τον έλεγχο των λίγων και πέρασε σε νέους εμπόρους. Τότε δημιουργήθηκε ο πρώτος Δρόμος του Μεταξιού. Ο Πατροκλής δημιούργησε τον πρώτο εμπορικό δρόμο μεταξύ Δύσης και Ανατολής μέσω της Κασπίας θάλασσας και του Ώξου ποταμού πού έφθανε στα βάθη της Ασίας.

άρθρο στο SLPRESS.GR, του οικονομέτρη Γιώργου Αδαλή για την τιμή της αμόλυβδης στην Ελλάδα

Η Ελλάδα, στο τέλος Οκτωβρίου, ήταν η 10η ακριβότερη χώρα στον πλανήτη στην αμόλυβδη 95άρα. Ενώ οι ΗΠΑ έχουν πάμφθηνη βενζίνη και είναι η 141η πιο ακριβή χώρα στον πλανήτη. Εάν αντιστρέψουμε το μετρικό σύστημα και χρησιμοποιήσουμε το γαλόνι (1 γαλόνι ΗΠΑ=3,78lt), σήμερα (Τετάρτη 15.11.2023), στις ΗΠΑ η μέση τιμή πώλησης στην αντλία, είναι 3,64 δολάρια/γαλόνι αμόλυβδης! Εάν τα πρατήρια βενζίνης στις ΗΠΑ πουλούσαν σήμερα με τιμές Ελλάδος, τότε η τιμή του γαλονιού στις ΗΠΑ, θα είχε 7,78 δολάρια/γαλόνι (συνυπολογισμένη και η συναλλαγματική διαφορά)! Και το μόνο σίγουρο είναι ότι θα… έπεφτε η κυβέρνηση!
Σήμερα, λοιπόν, Απρίλιο του 2024, εάν πιστεύαμε τι μας έλεγε εδώ και ένα χρόνο η πλειοψηφία των αναλυτών και των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, έπρεπε να είχαμε πτώση, τόσο στην τιμή του αργού, όσο και στην τιμή των καυσίμων και ειδικά της αμόλυβδης. Κάτι για το οποίο είχαμε προειδοποιήσει από τότε ότι δεν πρόκειται να συμβεί και είχαμε εξηγήσει τους λόγους με σειρά άρθρων στο SLpress.gr.
Εάν πάρουμε τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία των κρατών παγκοσμίως (τιμές 1ης Απριλίου 2024), θα διαπιστώσουμε τα εξής, συγκριτικά με τον περασμένο Οκτώβριο: Η Ελλάδα από την 10η έχει… ανέβει στην 8η θέση παγκοσμίως στον πίνακα των χωρών με την ακριβότερη βενζίνη, με μέση τιμή κοντά στα 2.09€/λίτρο. Οι ΗΠΑ σε σχέση με τον περασμένο Οκτώβριο (όταν ήταν στην 141η θέση) σήμερα βρίσκονται στην 135η θέση, με 0.99€/λίτρο.
Εάν πάρουμε τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία των κρατών παγκοσμίως (τιμές 1ης Απριλίου 2024), θα διαπιστώσουμε τα εξής, συγκριτικά με τον περασμένο Οκτώβριο: Η Ελλάδα από την 10η έχει… ανέβει στην 8η θέση παγκοσμίως στον πίνακα των χωρών με την ακριβότερη βενζίνη, με μέση τιμή κοντά στα 2.09€/λίτρο. Οι ΗΠΑ σε σχέση με τον περασμένο Οκτώβριο (όταν ήταν στην 141η θέση) σήμερα βρίσκονται στην 135η θέση, με 0.99€/λίτρο.
Η βενζίνη σε Ελλάδα-ΗΠΑ 
Αφού ξεκαθαρίσαμε αυτό το ζήτημα, ας πάμε τώρα να δούμε διαγραμματικά και χωρίς πολλά σχόλια, πως διαμορφώνεται με τα στοιχεία του Απριλίου 2024, η τελική τιμή του λίτρου βενζίνης σε Ελλάδα και ΗΠΑ, προκειμένου να έχουμε μια σαφέστατη εικόνα, η οποία απαντά με σαφήνεια, γιατί τα καύσιμα στην Ελλάδα είναι πανάκριβα διαχρονικά:

Έλληνες ευεργέτες και κερδοσκόποι

 

Ναυσικά Αλειφέρη                                 

για την ΕΛΠ43, του ΕΑΠ,

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ

 Η σχέση ευεργετών ή/και κερδοσκόπων Έλληνων της Διασποράς με το ελληνικό κράτος τον 19ο αιώνα  

Δερτιλής Γ., ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1830-1920

 

Εισαγωγή

Οι Έλληνες της Διασποράς επί δύο αιώνες πριν την Επανάσταση του 1821 μακριά από την οθωμανική και την ενετική αυθαιρεσία κατάφεραν είτε ως πλοιοκτήτες είτε ως έμποροι να σωρεύσουν διεθνικό κεφάλαιο υψηλής κινητικότητας και ρευστότητας. Ισχυρά δίκτυα της ελληνικής επιχειρηματικότητας απλώνονταν σε όλη την υφήλιο με έδρα τις παροικίες που είχαν ιδρυθεί σε βάθος χρόνου –κυρίως στην Ευρώπη. (Δερτιλής 2013: 62) Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανίχνευση της συμβολής των Ελλήνων της Διασποράς μέσω δωρεών, εμβασμάτων, επιχειρηματικής δράσης στη συγκρότηση και στην πρόοδο της Ελλάδας κατά τον 19ο αιώνα.  

1.   Ευεργεσίες

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, που καλύπτουν όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας, μορφωμένων Ελλήνων που μετά από επιτυχημένη σταδιοδρομία στην ξενιτιά γύρισαν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους για να ιδρύσουν σχολή και να διδάξουν· για παράδειγμα ο Ευγένιος ο Αιτωλός, ο Κ.Θ. Δημαράς (επέστρεψε στα Άγραφα), ο Γρηγόριος Κωνσταντάς από τις Μηλιές του Πηλίου. Μετά το 1848, ο Σουλτάνος αναγκάστηκε από τους Δυτικούς συμμάχους του να εφαρμόσει με μεγαλύτερη συνέπεια τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που αφορούσαν τους αλλοεθνείς της αυτοκρατορίας του –ήταν το έναυσμα για την πνευματική εξόρμηση των αλύτρωτων Ελλήνων. Οι Έλληνες των αλύτρωτων πατρίδων έστρεψαν το ενδιαφέρον τους, όπως και παλαιότερα, στη γενέτειρά τους, το οποίο εκδηλώθηκε με υλικές και με πνευματικές παροχές: έχτιζαν σχολεία, ίδρυσαν φιλανθρωπικούς και φιλεκπαιδευτικούς συλλόγους. (Κυριακίδου-Νέστορος 2006:  52, 53, 56-57)

            Χιλιάδες Έλληνες ιδιαίτερα από την Πελοπόννησο μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1768-1774) εγκαταστάθηκαν στη νότια Ρωσία, ίδρυσαν πλούσιες παροικίες και ευεργέτησαν με πολλούς τρόπους την πατρίδα τους. Ήταν τόπος προέλευσης πολλών αγωνιστών του ’21 (όπως του Χατζηκώνστα, του Βαρβάκης), του Ιωάννη Καποδίστρια και των αδερφών Ζωσιμαδών, οι οποίοι χρηματοδοτούσαν έως το 1827 τις εκδόσεις του Αδαμάντιου Κοραή (την «Ελληνική Βιβλιοθήκη» την οποία αποτελούσαν 17 τόμοι και  τα «Πάρεργα» 9 τόμοι). Αρκετοί Έλληνες εμπορευόμενοι και γόνοι Φαναριωτών (όπως των Υψηλάντηδων, Καντακουζηνών, Μουρούζηδων κ.ά.) εγκαταστάθηκαν στην Οδησσό. Οι πάροικοί της απέκτησαν μεγάλες περιουσίες και συντηρούσαν το «Οδησσαϊκό Ελληνικό Τάγμα» με 300 πεζούς Έλληνες. Εκεί ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία (1814) της οποίας την επιχείρηση αποστολής εκπροσώπων στην Ελλάδα, προκειμένου να στρατολογηθούν άτομα που δεν είχαν ήδη δικτυωθεί, χρηματοδότησε η πλούσια οικογένεια τραπεζιτών Σέκερη. Στις αρχές του 19ου αιώνα παρουσιάζεται επίσης ανάπτυξη των οργανωμένων ελληνικών παροικιών στην Αίγυπτο με αποτέλεσμα να σχηματίσουν μεγάλες περιουσίες τραπεζίτες, έμποροι και σύμβουλοι του Μωχάμετ Άλι, όπως οι αδελφοί Τοσίτσα, ο Στουρνάρας, ο Ζιζίνιας κ.ά. Στο κάλεσμα της Φιλικής Εταιρείας ανταποκρίθηκαν οι Έλληνες της Αλεξάνδρειας στέλνοντας χρήματα και βοήθεια στην Ελλάδα για τον Αγώνα. Μυήθηκαν και έδρασαν μεταξύ πολλών άλλων ο Πατριάρχης Αλεξάνδρειας Θεόφιλος και ο Θεόδωρος Τοσίτσας. (Σιάμπος 2002: 141, 142· Brewer 2015: 324 347)

Κατά την περίοδο 1853-1873 πολλοί Έλληνες με επιχειρηματικές δραστηριότητες στο εξωτερικό έκαναν μεγάλες δωρεές, εκτός από τις πόλεις του εξωτερικού στις οποίες ήταν εγκατεστημένοι, στις ιδιαίτερες πατρίδες τους στην Ελλάδα για οικοδόμηση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και φιλανθρωπικών καταστημάτων, για παράδειγμα η χρηματοδότηση του εμπόρου Νικόλαου Στουρνάρη από την Οδησσό της ίδρυσης σχολείου στο Μέτσοβο. Έλληνες του εξωτερικού χρηματοδότησαν επίσης την οικοδόμηση

ΑΣΔΡΑΧΑΣ ΣΠΥΡΟΣ

25.11.2014

Μιλάει για τον ιστορικό χρόνο, τη σχέση Ιστορίας-πολιτικής, τους διανοητές που τον επηρέασαν, την Ιστορία ως εργαλείο κατανόησης του σήμερα

Η συνέντευξη δόθηκε στους ιστορικούς Βαγγέλη Καραμανωλάκη (Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΑΣΚΙ) και Άννα Ματθαίου (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ΑΣΚΙ), στο σπίτι του Σπύρου Ασδραχά, στη Νέα Σμύρνη, την Παρασκευή 14 Νοεμβρίου, για την εκπομπή των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας «Ιστορία στο Κόκκινο» (επιμ. Ηλίας Νικολακόπουλος) στον ραδιοφωνικό σταθμό «Στο Κόκκινο 105,5» 

Βαγγέλης Καραμανωλάκης: Ξεκινώντας, δεν νομίζω ότι χρειάζεται να πω κάτι ιδιαίτερο για τον Σπύρο Ασδραχά, και μάλιστα στους ακροατές του «Κόκκινου» και τους αναγνώστες της Αυγής. Ο Σπύρος Ασδραχάς είναι αναμφίβολα ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους έλληνες ιστορικούς, ο οποίος σημάδεψε με το έργο του τη μεταπολεμική ελληνική ιστοριογραφία· θα έλεγα ότι διεύρυνε τον ορίζοντα της αυτοσυνειδησίας μας. Θέλω, όμως, να τον ευχαριστήσω για τη συζήτηση αλλά και τη φιλόξενη υποδοχή στο σπίτι του και να δώσω αμέσως τον λόγο στη φίλη και συνάδελφο Άννα Ματθαίου.

Άννα Ματθαίου: Συγγραφέας, ερευνητής, δάσκαλος στο Παρίσι και στην Αθήνα, συνιδρυτής με τον Φίλιππο Ηλιού και τον Βασίλη Παναγιωτόπουλο του περιοδικού Τα Ιστορικά, ιδρυτικό μέλος των ΑΣΚΙ και από το 2004 πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου τους. Τις ιδιότητες αυτές θα μπορούσαμε να τις συμπεριλάβουμε σε μία μόνο λέξη, τη λέξη ιστορικός;

Σπύρος Ασδραχάς: Δεν ξέρω αν η λέξη «ιστορικός» είναι η κατάλληλη — και δεν το λέω αυτό από μια ψεύτικη μετριοφροσύνη. Οπωσδήποτε, υπάρχει ένα νήμα που δένει πράγματα τα οποία φαίνονται ανάμεσά τους ανόμοια. Σε άκρα αφαίρεση, θα έλεγα ότι πρόκειται για μια ιδιάζουσα αίσθηση του χρόνου. Είναι μια φράση που την έχω χρησιμοποιήσει και άλλες φορές. Καθώς έχω ζήσει αναμνησκόμενος, έχω μέσα μου έναν χρόνο ο οποίος είναι συνεχής, αλλά με ποιοτικές διαφορές που δημιουργούν σ’ αυτή τη συνέχεια μια ασυνέχεια.

ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ '21

Για να κατανοήσουμε τι -και γιατί- συμβαίνει  στην Ελλάδα του 2015

ας πιάσουμε την αρχή του νήματος του κουβαριού από το 1830.

Τότε που αρχίζει η Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας.

[…] Παρά τις προσπάθειές του, ο Καποδίστριας δεν θα μπορέσει τελικώς να εξασφαλίσει το εγγυημένο από τις Δυνάμεις [Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία] δάνειο. Αλλά μπόρεσε να προωθήσει αποφασιστικά την ιδέα. Στο Συνέδριο του Λονδίνου του 1830 οι Δυνάμεις θα δεχθούν να εγγυηθούν ένα μελλοντικό δάνειο του οποίου το ποσό καθορίστηκε έκτοτε στα 60.000.000. Ο Κυβερνήτης προώθησε κατόπιν ακόμη περισσότερο την διαπραγμάτευση. Αλλά δεν πρόλαβε να εξασφαλίσει οριστική συμφωνία πριν από τον θάνατό του.

Η αναρχία που ακολούθησε το μοιραίο εκείνο γεγονός ανάγκασε τις Δυνάμεις να καταβάλουν στον Όθωνα ότι δεν πρόλαβαν ή δεν θέλησαν να παράσχουν εγκαίρως στον Καποδίστρια. Γιατί η αναρχία απειλούσε την ειρήνη και την ισορροπία στην Ανατολή, την εύθραυστη ισορροπία που είχαν διαμορφώσει με κόπο οι Μεγάλοι της Ευρώπης.

[…] ο νέος μονάρχης της Ελλάδας και, κατά προέκταση, οι ελληνικές κυβερνήσεις ανέλαβαν τη ρητή υποχρέωση να διαθέτουν με απόλυτη προτεραιότητα τις κρατικές εισπράξεις για την πληρωμή του τοκοχρεολυσίου. Σε περίπτωση παράβασης αυτού του όρου, οι Εγγυήτριες είχαν το δικαίωμα να επιβάλουν διεθνή οικονομικό έλεγχο, δηλαδή να ελέγχουν τις τελωνειακές εισπράξεις του

Βιομηχανική εποχή στην Ελλάδα

O καθηγητής Γ.Β. Δερτιλής στο έργο του
«ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1830-1920» επιχειρεί να εξαλείψει την προκατάληψη που συνδέει την καθυστερημένη οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας με την έλλειψη βιομηχανικών μονάδων:





«Γιατί πρόκειται για προκατάληψη;

Οι περισσότεροι από εμάς δεν μπορούμε ακόμη να διανοηθούμε ότι σε λίγα χρόνια η βιομηχανική εποχή θα θεωρείται απλώς μια σύντομη και παροδική περίοδος της ιστορίας της ανθρωπότητας, μια περίοδος, οιονεί μεταβατική, που οδήγησε στην κοινωνία της πληροφορίας και στην οικονομία των υπηρεσιών.

Η αδυναμία αυτή δεν είναι περίεργη. Στους δύο τελευταίους αιώνες της χιλιετίας έχει κυριαρχήσει στη ζωή και τη σκέψη μας η Βιομηχανική Επανάσταση. Ειδικώς μάλιστα στον 19ο αιώνα, στην πρώτη περίοδο της εκβιομηχάνισης στην Αγγλία και σε ορισμένες άλλες χώρες, ήταν τόσο ραγδαίες και εντυπωσιακές οι εφευρέσεις, οι τεχνολογικές εφαρμογές, η οικονομική ανάπτυξη και οι κοινωνικές μεταβολές, ώστε οι άνθρωποι πίστεψαν ότι