Πρωτοχρονιά 2018

Ας δώσω μια ευχή στον εαυτό μου, 
όπως θα ήθελα να μου ευχηθεί κάποιος:

εύχομαι να πραγματοποιηθούν τα όνειρά σου,
όνειρα που παραμένουν βαθιά στην ψυχή σου, 
ως ανάγκες πια ας λάμψουν 

σαν αστέρια στον ουρανό του 2019

 

Πριν ξεκινήσει ο καταιγισμός των ευχών, 

πριν την επιτηδευμένη χαρά για τον ερχομό του νέου έτους, πριν, πριν, πριν

ας αναλογιστούμε σχετικά με την περσινή πρωτοχρονιά

Ποια όνειρά μας υλοποιήσαμε; Πόσα; 

Αν όχι, πόσο κοντά ήρθαμε στα όνειρά μας;

Πόσες φορές συμβουλέψαμε 
άλλα άτομα να είναι τολμηρά; 

Εμείς; 

Αφαιρέσαμε φοβίες; Ή μήπως προσθέσαμε;

Πόσες φορές δειλιάσαμε; 

Πόσες φορές παραφράσαμε το «κάνε χώρο στην αγάπη» και

το ταυτίσαμε με το «δώσε τόπο στην οργή»; 

Πόσες φορές αντί να ανοίξουμε τα χέρια μας 
για να αγκαλιάσουμε τη χαρά,
τα στήσαμε σε πλήκτρα; 

Πόσες φορές κλείσαμε την πόρτα σε πρόσωπα αγαπητά; 

πόσες; πόσες; πόσες;

 

Ή για πόσο ακόμα θα χτυπάμε το κεφάλι μας σε τοίχο στιβαρό, χτισμένο με φοβίες;

Αξίζει η ζωή μας;

Καταλάβαμε ότι ο άνθρωπος είναι υπέροχος στην ατέλειά του;

Πόσο αξίζει το γέλιο, το αυθόρμητο που προέρχεται από τα βάθη του σώματος 
και  ενεργοποιεί μύες του προσώπου, το μάθαμε;  

Πόσες φορές κρυφτήκαμε πίσω από μια οθόνη;

Ή μήπως πειστήκαμε ότι οι ηλεκτρονικές φιγούρες, οι γκριμάτσες ικανοποιούν 
τα βαθύτατα συναισθήματά μας; 

Αν όχι;

Μήπως, επειδή δεν βγήκε το τζίνι από το λυχνάρι, νιώθουμε την ανία και την απογοήτευση της επανάληψης των ίδιων ευχών;

Κλείνει ο κύκλος: Πόσο εφευρετικοί γίναμε στις δικαιολογίες για να αποφύγουμε την αγάπη;

 

Χριστούγεννα 2018

στον Πειραιά

μακριά από το....

Πολιτεία, Πλάτων, ΕΛΠ 22

Ναυσικά Αλειφέρη, ΕΛΠ 22 

📎μύθος για την Ψυχή:

 https://xronompala.blogspot.com/2012/09/blog-post_7.html

 

 

Ο Πλάτων (427/8-348 π.X.)  έζησε στην περίοδο κατά την οποία η Αθηναϊκή πολιτεία ήταν σε οικονομική και ηθική παρακμή. Η δε επιθυμία της μακεδονικής ηγεμονίας για εξάπλωση και κυριαρχία στον ελλαδικό χώρο ήταν έκδηλη απειλώντας με αφανισμό τις πόλεις-κράτη αλλά και τα προνόμια της αριστοκρατίας, μέλος της οποίας ήταν ο Πλάτων. Παράλληλα με τα πολιτειακά και στρατιωτικά θέματα, οι φιλόσοφοι ανταποκρινόμενοι στις απαιτήσεις της κοινωνίας ασχολήθηκαν με τον ίδιον τον άνθρωπο (με τη φράση αναφοράς του Πρωταγόρα: «πάντων χρημάτων μέτρον ο άνθρωπος»)· προσπάθησαν να προσδιορίσουν τους ρυθμιστικούς νόμους που διέπουν τις ανθρώπινες σχέσεις, διαμορφώνοντας έτσι την Ανθρωποκεντρική περίοδο (μέσα 5ου-322 π.Χ.)

 

Οι αρετές της πλατωνικής δίκαιης πόλης

Κατά τη σωκρατική άποψη «η αρετή είναι γνώση» και οι ηθικές έννοιες (όπως φιλία, οσιότης, δικαιοσύνη, ανδρεία, σοφία, σωφροσύνη) περιλαμβάνονται στη μία αρετή. Ο Πλάτων αφού αποκάλεσε Ιδέες τα πρότυπα των αφηρημένων ηθικών εννοιών τα τοποθέτησε σε έναν υπερβατικό άχρονο, αιώνιο, σταθερό πεδίο. Έτσι,  αναγάγοντας τις Ιδέες-αξίες σε μια απόλυτη αληθινή εξω-πραγματικότητα, τους απέδωσε ιδιότητες –όπως σταθερότητα, καθολικότητα, αιωνιότητα– ίδιες με αυτές των φυσικών ρυθμιστικών νόμων· τους οποίους οι Σοφιστές θεωρούσαν πανίσχυρους με κύρος, αντιθέτως ευμετάβλητους και εφήμερους τους θεσπισμένους κοινωνικούς νόμους –προϊόντα ανθρώπινης σκέψης δίχως αξία.[1]

Σύμφωνα με την άποψη του Πλάτωνα, όπως αυτή δηλώνεται μέσω του Σωκράτη, η πόλη είναι

Νόμοι του Πλάτωνα

Αποκωδικοποιώντας τον μύθο του «σπηλαίου» του Πλάτωνα, οι άνθρωποι ζουν εγκλωβισμένοι σε σπήλαιο βλέπουν σκιές τις οποίες δεν ερμηνεύουν σωστά, δεν βλέπουν το "φως" που υπάρχει έξω από αυτό. Η λύτρωση έρχεται από τους τολμηρούς που βγαίνουν από το σπήλαιο, την αισθητή πραγματικότητα, και έτσι ανακαλύπτουν ότι υπάρχει και μια άλλη 'πραγματικότητα'. Αν κάποιοι επιστρέψουν στο σπήλαιο προκειμένου να ενημερώσουν τους εγκλωβισμένους θα αντιμετωπιστούν με σκεπτικισμό, με λοιδορία.

Κατά τους «new age» στοχαστές που κατακλύζουν το Internet  με αναλύσεις για το «σπήλαιο» ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι θα δουν το "φως" είναι ο διαλογισμός-ενόραση. Οι νεο-πλατωνιστές, όπως και όσοι διανθίζουν τον λόγο τους με ρήσεις του Πλάτωνα,  αναφέρονται πάντα στην Πολιτεία, και αποσιωπούν το έργο που έγραψε στα γεράματά του ο φιλόσοφος και φέρει τον τίτλο Νόμοι.   

✔Ο Πλάτων προκειμένου να υποστηρίξει την αριστοκρατική τάξη στην οποία ανήκε, επινόησε έναν άχρονο τόπο στον οποίο είχαν θέση οι αυθύπαρκτες αιώνιες Ιδέες και υπεράνω όλων το Αγαθόν. Ο άνθρωπος που θα τελείωνε επιτυχώς ένα διάρκειας αρκετών δεκαετιών εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με τα

Αλέξανδρος Νεχαμάς

 εξελέγη [Μάιος 2018] τακτικό μέλος στην Ακαδημία Αθηνών 

στην έδρα «Ιστορία της Φιλοσοφίας».

-Κύριε Καθηγητά, υπάρχει ένας ιδιαίτερος τρόπος που «μιλάει» στον άνθρωπο η φιλοσοφία σήμερα;

H φιλοσοφία έχει χάσει, δυστυχώς, μια πιο άμεση επαφή με το ευρύ κοινό. Αυτό είναι πιο εμφανές στον αγγλόφωνο χώρο, αλλά συμβαίνει και στην Ηπειρωτική Ευρώπη και ακόμα και στην Ελλάδα. Ένας λόγος είναι η «επαγγελματοποίηση» της φιλοσοφίας μέσα στα ακαδημαϊκά πλαίσια, στα οποία κυρίως κινείται σήμερα. Τα κριτήρια της ακαδημαϊκής αξιολόγησης, τα οποία επιβάλλουν ένα συγκεκριμένο τρόπο προσέγγισης και επεξεργασίας των προβλημάτων, ενθαρρύνουν την εστίαση της προσοχής στην αντίδραση του στενού ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και των επαγγελματικών συναδέλφων του κάθε φιλοσόφου. Αυτό συνεπάγεται την εστίαση σε απτά, ειδικευμένα προβλήματα η απάντηση στα οποία πρέπει να μπορεί να ελεγχθεί σχετικά εύκολα και χωρίς θολότητες. Τέτοια προβλήματα όμως συνήθως αφορούν ένα σχετικά στενό κύκλο και ιδεών και ειδικών. Όχι μόνο δεν απευθύνονται στον προβληματισμό της κοινωνίας πιο γενικά αλλά συχνά είναι άσχετα με τα θέματα που απασχολούν ακόμα και φιλοσόφους που ασχολούνται με διαφορετικούς κλάδους.

Η ειδίκευση, λοιπόν, που ακολουθεί την επαγγελματοποίηση του κλάδου (και δεν είναι τυχαίο ότι μπορούμε πια να αναφερθούμε στη φιλοσοφία ως «κλάδο») έχει κάνει την επικοινωνία μας με την κοινωνία πιο δύσκολη απ’ ότι υπήρξε στο παρελθόν.

-Πώς, λοιπόν, μπορεί κανείς στο ακαδημαϊκό περιβάλλον ν’ αποφύγει την ειδίκευση;

H ειδίκευση δεν σημαίνει αποκλειστικά κακή εξέλιξη. Πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζονται φιλοσοφικά χρειάζονται ακριβώς μια τέτοια προσέγγιση. Το πρόβλημα είναι με την προσήλωση σε τέτοια θέματα. Έτσι, μαθαίνουμε να γράφουμε (και να σκεπτόμαστε) με τρόπο που δεν είναι εύκολα καταληπτός από μη ειδικούς. Παρ’ όλο, λοιπόν, που σέβομαι και εκτιμώ την ακαδημαϊκή πλευρά της φιλοσοφίας, πιστεύω ότι πρέπει —τουλάχιστον μερικοί από εμάς— να επιμείνουμε να ασχολούμαστε με πιο γενικά προβλήματα, τα οποία απασχολούν την κοινωνία, και να τα περιεργαζόμαστε με τρόπο που να απευθύνεται σε ανθρώπους για τους οποίους τα προβλήματα αυτά είναι (ή θα πρέπει να είναι) άμεσα και σημαντικά.

Η φιλοσοφία άρχισε στην αρχαία Ελλάδα κυρίως ως «τέχνη του βίου». Κι αυτή είναι μια παράδοση που είναι ανάγκη να ανανεωθεί και να βρει μια θέση στη σύγχρονη δομή του πεδίου μας. Δεν αναφέρομαι τόσο πολύ στις διάφορες επιφυλλίδες που πολλοί φιλόσοφοι γράφουν σε εφημερίδες και περιοδικά. Αναφέρομαι σε σοβαρά έργα, όπως, π.χ., αυτά του Jürgen Habermas, του Ronald Dworkin, ή του Michel Foucault, τα οποία, χωρίς να συμβιβάζονται, καταφέρνουν να απευθυνθούν σ’ ένα ευρύτερο

Kerouac Jack (1929-1969)

Για μένα

Οι μόνοι άνθρωποι που υπάρχουν για μένα είναι οι τρελοί,

αυτοί που τρελαίνονται να ζήσουν

τρελαίνονται να μιλήσουν

τρελαίνονται να σωθούν

που ποθούν τα πάντα ταυτόχρονα

αυτοί που ποτέ δε χασμουριούνται ή λένε έστω και μία κοινοτοπία

αλλά που καίγονται σαν τα κίτρινα ρωμαϊκά κεριά

που σκάνε σαν πυροτεχνήματα ανάμεσα στα αστέρια

κι από μέσα τους ξεπηδά το μπλε φως της καρδιάς τους

κι όσοι τους βλέπουν κάνουν

 ΑΑΑ! με θαυμασμό

Μοιρολόι

 

Ένα γλυκόλαλο πουλί, σου ’φερε το μαντάτο:

Πέρα γίνεται γιορτή, έλα να σύρεις τον χορό

να πεις στη Φύση ευχαριστώ

Πιες απ’ της Λήθης τη πηγή, λάθη για να ξεχάσεις

της Μνημοσύνης το νερό, να θυμηθείς τα σ’ αγαπώ

Φόρεσες ρούχα της χαράς, έπιασες χέρι καρμικό

και χόρεψες και ήπιες

κ’ έκλαψες και θύμωσες

μα είπες, χαλάλι, όλα χαλάλι

Ξεχάστηκες μεσ’ τη γιορτή, δεν πρόσεξες, δεν είδες

ότι τ’ αστέρια άναψαν να δουν

τη χάρη σου, την ομορφιά σου

Ζήλεψε η Σελήνη η σκληρή και σου ’πε:

Χόρεψες πολύ· γύρε και ξεκουράσου

Αχ, φοβήθηκες ψυχούλα μου, και κάλεσες παρέα

κ’ ήρθ’ η κουρούνα του βουνού,

χρυσαετός της Μάνης

Περιηγητικός Αρχαιολογικός Οδηγός

του Γεώργιου Αθανασόπουλου
Μηχανικός Δομικών Έργων-Φωτογράφος-Ερευνητής



Κι αν έχουν γραφτεί τα χίλια μύρια για τον Πειραιά

είτε από ιστορική ψυχρή θέση 

είτε με νοσταλγική/μελαγχολική ματιά για το λιμάνι

που εγκαταλείφθηκε στην τύχη του από πολιτικούς παράγοντες κ.λπ. κ.λπ.

Παρελθοντολογική διάθεση αλλά και εξωραϊσμός σχεδόν πάντα με ασπρόμαυρες φωτογραφίες....



ο Περιηγητικός Αρχαιολογικός Οδηγός αναδεικνύει
με λαμπερά φωτεινά χρώματα
ιστορικά χνάρια,
αλλά και με τις πολύτιμες γνώσεις του συγγραφέα εκφρασμένες σε μικρά κείμενα
ενημερώνει  για τον παλαιό αλλά και τον σύγχρονο Πειραιά....

 

 

....αφού κάθε φωτογραφία διηγείται μια ιστορία






ή καταγγέλλει την έλλειψη σεβασμού....


 
 
 
 
 
 
 













06/06/2018 στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά  
ο Γεώργιος Αθανασόπουλος μιλάει... για τι άλλο;
για τον Πειραιά

 

Τριήρης ιερή ψυχή

 4ος αι π.Χ. Ολυμπιάς, με μάτια μαρμάρινα
το μεράκι του ναυτικού που στολίζει τη θαλάσσια 'σύντροφό' του;
τα μάτια του θεού Ποσειδώνα;
ή
τα μάτια της ναυτικής ψυχής;


ακόμα και όταν έσπαγε το 'μάτι' φυλασσόταν

στη

Σκευοθήκη του Φίλωνος 

 στον Πειραιά

 

 

 με χαρά επειδή το πριν και το μετά 'διαβάζονται' σε ίδια κατασκευές

κουπιά, σχοινιά

μάτια, κατάρτια, πανιά

Σουμέριοι και λάπις λάζουλι

 



Τέχνη Σουμερίων

 

Πολλές οι πηγές του διαδικτύου απ’ όπου μπορεί κάποιος να αρδεύσει πληροφορίες για τη Σουμεριακή «γη των πολιτισμένων βασιλιάδων» που άνθισε στη Μεσοποταμία, στο σημερινό Ιράκ περί το 6000 π.Χ. και με το χρονικό διάστημα 3000-1500 να είναι το peak του πολιτισμού.

 

 

 

 

Οι Σουμέριοι μεταξύ άλλων εφηύραν τον τροχό, έγραφαν με σφηνοειδή γραφή, είχαν γνώσεις μαθηματικών (χρησιμοποιούσαν το εξηνταδικό σύστημα), η αστρονομία (στην οποία υστερότερα βασίστηκαν οι Βαβυλώνιοι) διαρθρωνόταν σύμφωνα με το ηλιακό έτος.

 

   

Aπλή… αριθμολογία

ο Ήλιος ολοκληρώνει την τροχιά του σε χρόνια
25.920= 9

δια 12 (ο ‘ζωδιακός κύκλος’)=3

2.160 (η παραμονή σε κάθε ‘ζώδιο’)=9

 Ο lapis (=λίθος στα Λατινική γλώσσα) lazuli (λαζουάρ= μπλε στην Περσική) έχει μπλε χρώμα ενώ οι μικροί κρύσταλλοι του σιδηροπυρίτη αποδίδουν μεταλλικές αναλαμπές. Το λάζουλι, είναι η ρίζα των λέξεων azure, azzurro, azul (=γαλάζιο στα αραβικά).  Το ορυκτό που εξορύσσεται στην περιοχή περισσότερο από 7.000 χρόνια το χρησιμοποιούσαν οι Σουμέριοι σε κατασκευές και έδειχναν, ως φαίνεται, ιδιαίτερη προτίμηση στα μπλε μάτια.

sumerian artifact

 

Και λίγος… εσωτερισμός. Ο λάπις λάζουλι χρησιμοποιείται στο άνοιγμα του έκτου τσάκρα ή τρίτο μάτι.

Και επειδή μας αρέσει το ανακάτωμα της τράπουλας,
το λες και θρησκευτικό συγκρητισμό,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

… πόσο κοντά ή πόσο μακριά φτάνει το «φτου φτου φτου», φόρα ματόχαντρα για το κακό το μάτι...

'ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΙΣ' του Νίκου Κούνδουρου

Φοιτητική εργασία της Ράνιας Ιωαννίδου για το ΕΑΠ (Μάιος 2018)


1954

 

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 Οι δεκαετίες 1950 και 1960, για τον ελληνικό κινηματογράφο, θεωρούνται «χρυσές» από άποψη παραγωγής. Αυτή η περίοδος ορίζεται ως η κλασική του ελληνικού κινηματογράφου. Κυρίαρχο στοιχείο είναι ο εμπορικός του χαρακτήρας. Στην παρούσα εργασία αφού  εξετάσουμε μια «νεορεαλιστική» ταινία, εξαίρεση στον κανόνα, τη Μαγική Πόλη του Νίκου Κούνδουρου, θα επιχειρήσουμε να συσχετίσουμε την ταινία με τη σημερινή πραγματικότητα

 

 

Α1. ΙΤΑΛΙΚΟΣ ΝΕΟΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

             Ο ιταλικός νεορεαλισμός εμφανίστηκε στην Ιταλία τη δεκαετία 1942-1952.[1]Είναι κινηματογραφικό κίνημα ή κι

Η θρησκευτική πολιτική του Κωνσταντίνου Α' (272-337 μ.κ.χ.), ΕΛΠ 20

Ναυσικά Αλειφέρη, ΕΑΠ

"Δημόσιος & Ιδιωτικός βίος στη Βυζαντινή περίοδο",  

 βαθμός 9

Εισαγωγή

Tον 3ο αιώνα μ.Χ. η διοικητική σύγχυση που προερχόταν από τα πολλά και διαφορετικού τύπου διοικητικά κέντρα, η υπερφορολόγηση για τη συντήρηση του μεγάλου στρατού, η διαφθορά, οι συγκρούσεις φιλόδοξων στρατηγών, οι βίαιες και πυκνές εναλλαγές στον αυτοκρατορικό θρόνο, οι βάρβαροι εισβολείς στα βόρεια σύνορα, η εμφάνιση των Σασσανιδών στα ανατολικά οδήγησαν σε κρίση που διαπερνούσε τη ρωμαϊκή επικράτεια από άκρου εις άκρον. Μία από τις μεταρρυθμίσεις που στόχευε στη συνοχή των ετερόκλητων πληθυσμών ήταν η απόδοση της ιδιότητας του ρωμαίου πολίτη (Καρακάλας 212 μ.Χ.) στους μη δούλους. Για να επιτευχθεί η ομοιομορφία των υπηκόων και να ολοκληρωθεί επομένως ο απόλυτος έλεγχος μια ενιαία θρησκεία στο τελετουργικό της οποίας θα υποτάσσονταν οι πολίτες ήταν αναγκαία. Σύμφωνα με τη ρωμαϊκή αντίληψη η απόδοση τιμών στον λαμπρό αυτοκράτορα-θεό αλλά και η λατρεία στο ρωμαϊκό πάνθεον επηρέαζε ευνοϊκά τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Ο μονοθεϊστικός χριστιανισμός, που υποστήριζε, μεταξύ άλλων, την ισότητα ενώπιον ενός θεού, απαγόρευε τη λατρεία άλλων θεών∙ έτσι χρεωνόταν τα δεινά της αυτοκρατορίας και διωκόταν από τις ρωμαϊκές εξουσιαστικές αρχές.¹

Το θέμα της εργασίας μας είναι η θρησκευτική πολιτική του δαλματικής καταγωγής Κωνσταντίνου Α΄ (272-337). Το 306 στέφθηκε καίσαρας∙ το 307 αύγουστος∙ μετά τη νίκη του επί του Μαξέντιου τo 312 στη Μουλβία γέφυρα, συναυτοκράτορας με τον Λικίνιο, τον οποίο νίκησε το 324 στη μάχη της Χρυσόπολης.² Παρέμεινε μονοκράτορας έως τον θάνατό του καταργώντας πρακτικά το σύστημα της τετραρχίας που είχε εφαρμόσει στο πλαίσιο της ανανέωσης³ ο Διοκλητιανός. Οι περιοχές της Εγγύς και Μέσης Ανατολής ήταν οι πολυπληθέστερες, με εδαφικό πλούτο και αυτές που παρήγαγαν πολιτισμό (βάρβαροι θεωρούνταν οι Δυτικοί έως τον 15ο αιώνα περίπου). Πιθανόν αυτοί να είναι οι λόγοι που ο Κωνσταντίνος ίδρυσε τη Νέα Ρώμη/Κωνσταντινούπολη το 324 στην αρχαία πόλη Βυζάντιο στον Βόσπορο, οι ίδιοι για τους οποίους ο Διοκλητιανός είχε έδρα του την ανατολική Νικομήδεια.⁴ Εν συνεχεία θα δούμε πως διαμορφώθηκε η θρησκευτική πολιτική μετά τον Κωνσταντίνο.

Θρησκευτική πολιτική του Κωνσταντίνου Α΄

Η νομιμοποίηση του χριστιανισμού συνέβη το 313 όταν ο Λικίνιος και ο Κωνσταντίνος συνυπέγραψαν ένα διάταγμα στο Μεδιόλανο, σύμφωνα με το οποίο το δικαίωμα της ανεξιθρησκίας μπορούσαν να απολαμβάνουν οι Χριστιανοί αλλά «και οι υπόλοιποι». Οι διωγμοί κατά των χριστιανών σταμάτησαν, αποδόθηκαν δημευμένες περιουσίες, παραχωρήθηκαν γαίες στη χριστιανική κοινότητα ενώ οι ιερείς απαλλάχτηκαν από φορολογικές υποχρεώσεις και από δημοτικά καθήκοντα. Έτσι αρκετοί πολίτες έσπευδαν να χειροτονηθούν ώστε να επωφεληθούν από τα προνόμια. Οι δούλοι δεν σημαδεύονταν στο πρόσωπο αφού κατά τη χριστιανική άποψη ο άνθρωπος είχε πλαστεί «κατ’ εικόνα του Θεού. Εν συνεχεία ο Κωνσταντίνος χρηματοδοτούσε την οικοδόμηση λαμπρών χριστιανικών κτιρίων⁵ με αποτέλεσμα ο εθνικός Ζώσιμος να τον κατηγορεί και για διασπάθιση δημόσιου χρήματος αλλά και για κακοτεχνία. Ο Κωνσταντίνος ως maximus pontifix και ως γεφυροποιός προέτρεπε με επιστολές να

Η γυναίκα στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ., ΕΛΠ 20

Ναυσικάς Αλειφέρη για

"Δημόσιος & Ιδιωτικός βίος στην αρχαία Ελλάδα", ΕΑΠ,  ΕΛΠ 20

Εισαγωγή

Στην αρχαία Ελλάδα ο όρος «οίκος» είχε ευρεία έννοια καθώς περιλάμβανε: τα εξαρτημένα μέλη (ζευγάρι, παιδιά, δούλοι/ες), τις οικονομικές δραστηριότητες, την ιστορία του οίκου, τις θρησκευτικές τελετές. Σε πατριαρχική κοινωνία αναμενόμενο είναι ο άντρας να έχει την κυρίαρχη θέση. Η γυναίκα μπορούσε να είναι αστή αλλά δεν θεωρείτο πολίτης και κατά συνέπεια δεν είχε νομική υπόσταση· ήταν στην ίδια κοινωνική θέση με τα παιδιά, τους δούλους, τους μέτοικους. Η άσκηση πολιτικών δικαιωμάτων ήταν αποκλειστικό προνόμιο των αντρών. Οι εμφανίσεις της γυναίκας στη δημόσια ζωή ήταν περιορισμένες και σχετίζονταν πάντα με κάποιο τελετουργικό (γαμήλιο, νεκρώσιμο, λατρευτικό θεού).

Στην αρχαία ελληνική θρησκεία δεν υπήρχαν, θεόπνευστα βιβλία, ιερείς/απόστολοι, ούτε ένας θεός και ούτε βέβαια αναμενόμενος σωτήρας. Η θρησκεία επικεντρωνόταν στον εξαγνισμό του ανθρώπινου σώματος και της ψυχής, στον οποίο συνέβαλαν οι μέθοδοι των τελετών (νηστεία, λουτρά, προσευχή, κ.ά). Οι πολλές θρησκευτικές τελετές συνόδευαν όλες τις εκδηλώσεις του δημόσιου και ιδιωτικού βίου. Οι δημόσιες τελετές περιλάμβαναν σπονδές, θυσίες, δείπνα, χορούς, μεταφορά του αγάλματος του θεού, λαμπαδηδρομία, κ.ά., ενισχύοντας έτσι τους δεσμούς των πολιτών της

Serge Noiret : «Ο καθένας μας είναι ιστορικός του παρελθόντος του»

Συνέντευξη στον Σπύρο Κακουριώτη

Ο ιστορικός Serge Noiret γεννήθηκε στο Βέλγιο, όμως ζει στην Ιταλία περισσότερη από τη μισή του ζωή, εργαζόμενος στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας. Με ειδίκευση στη σύγχρονη ιστορία, σύντομα έστρεψε το επιστημονικό του ενδιαφέρον στους σύγχρονους τρόπους και τα μέσα διαμόρφωσης της ιστορικής συνείδησης, ασχολούμενος με νέα ερευνητικά πεδία, όπως αυτό της δημόσιας και της ψηφιακής ιστορίας. Από το 2012 είναι πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τη Δημόσια Ιστορία (International Federation for Public History). Πρόσφατα βρέθηκε στη χώρα μας, προσκεκλημένος ομιλητής στο επιστημονικό συνέδριο για τη «Δημόσια Ιστορία στην Ελλάδα», που διεξήχθη στον Βόλο (30/8-1/9). Με την ευκαιρία αυτή, συζητήσαμε μαζί του για τη δημόσια ιστορία και το ρόλο της στις σύγχρονες κοινωνίες

* Τι είναι η δημόσια ιστορία και γιατί είναι τόσο σημαντική;

Θα έλεγα ότι η δημόσια ιστορία είναι σημαντικότερη κι από την ίδια την ακαδημαϊκή ιστορία, που απευθύνεται σε αρκετά περιορισμένο κοινό. Η δημόσια ιστορία ασχολείται με την ιστορία που βρίσκεται γύρω μας. Ερμηνεύει το παρελθόν για διαφορετικά ακροατήρια, διαφορετικές κοινότητες ανθρώπων, σε διάφορα επίπεδα, από το τοπικό μέχρι το παγκόσμιο, χρησιμοποιώντας ποικίλα μέσα, ιδιαίτερα το Διαδίκτυο, ένα από τα σημαντικότερα κανάλια διάδοσης της δημόσιας ιστορίας παγκοσμίως, απ' όπου οι ακαδημαϊκοί ιστορικοί απουσιάζουν. Είναι εντέλει πολύ σημαντική για τον καθένα μας, γιατί ο καθένας μας είναι ιστορικός του παρελθόντος του, κατά κάποιον τρόπο.

Ιστοριογράφοι: Προκόπιος, Άννα Κομνηνή, ΕΛΠ 21

φοιτητική εργασία της Ναυσικάς Αλειφέρη για το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, ΕΛΠ 21

βαθμός 9,2

Ιστοριογράφοι της Πρώιμης και Μέσης βυζαντινής περιόδου

Προκόπιος (6ος αι. μ.Χ.), Άννα Κομνηνή (11ος αι. μ.Χ.)

Ανέκδοτα ή Απόκρυφη ιστορία
του Προκόπιου

Εισαγωγή

Η ιστοριογραφία είναι η σημαντικότερη πτυχή της βυζαντινής λογοτεχνίας. Κατά την Πρώιμη βυζαντινή περίοδο (4ος-7ος αιώνας) ο Χριστιανισμός εδραιώθηκε και έτσι η Ιστορία αποδεσμεύτηκε από τη θρησκευτική θεώρηση∙ στη «θύραθεν» ιστορία θέση πια είχαν τα πολιτικά και πολεμικά γεγονότα.[1]  Στη Μέση βυζαντινή περίοδο (8ος-12ος αιώνας), με γεγονότα αναφοράς το Σχίσμα της χριστιανικής Εκκλησίας (1054) και τη μάχη στο Ματζικέρτ (1071), γίνονταν προσπάθειες ετεροπροσδιορισμού της πολιτισμικής ταυτότητας της Ανατολικής Ρωμανίας σε σχέση και με τον πολιτισμό των λατινόφωνων της Δύσης και παραδοσιακά με τον πολιτισμό των βάρβαρων λαών της Ανατολής.

            Με τον ιστοριογράφο «πολύ Προκόπιο»[2]  –κατά την Γλύκατζη-Αρβελέρ– και το έργο Ανέκδοτα ή Απόκρυφη Ιστορία που  έγραψε το 550 θα ασχοληθούμε στην πρώτη ενότητα. Ο Προκόπιος (490/507-562) επί αυτοκρατορίας Ιουστινιανού (482-565) ήταν νομικός σύμβουλος και γραμματέας του στρατηγού Βελισσάριου· πήρε μέρος σε αρκετές στρατιωτικές αποστολές και εκστρατείες.[3]

Στη δεύτερη ενότητα μέσα από τα προοίμια της «Απόκρυφης ιστορίας» του Προκόπιου και του έργου της Άννας Κομνηνής (1083-1153) με τίτλο «Αλεξιάς», θα προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε τα χαρακτηριστικά της βυζαντινής ιστοριογραφίας όπως διαμορφώθηκαν στην πάροδο των χρόνων.

Στην τρίτη ενότητα θα "διαβάσουμε" το προφίλ της Άννας Κομνηνής, όπως η ίδια το αναδεικνύει στο προοίμιο της «Αλεξιάδας»: κόρη με υψηλή μόρφωση του αυτοκράτορα Αλέξιου Α΄ Κομνηνού  (1048-1118) .

           
Προκόπιος

Ο Προκόπιος στα Ανέκδοτα εξιστορεί «με κάθε λεπτομέρεια»[4] τις βδελυρές πράξεις του βασιλικού ζεύγους (Ιουστινιανός και Θεοδώρα) αλλά και του αρχιστράτηγου Βελισσάριου. Ο Ιουστινιανός εμφανίζεται ως «ηγεμών των δαιμόνων»[5], που σφετερίστηκε κτήματα και πλούτισε εις βάρος των ευγενών». Ο Βελισσάριος, κατά τον Προκόπιο, είναι ανίσχυρος άντρας, υπάκουος στις αυτοκρατορικές διαταγές. Επίσης, στο βιβλίο γίνεται –με αρνητικό πρόσημο– εκτενής και λεπτομερής αναφορά στην ερωτική δράση της Θεοδώρας.[6] Για του λόγου το αληθές ο Προκόπιος

"Η δικτατορία του 1/4"

Γαλλικές προεδρικές εκλογές 23/04/2017: δεξιός Μακρόν 24,1%, ακροδεξιά Λεπέν 21,3, κεντρώος Φιγιόν 20, ακροαριστερός Μελανσόν 19,58, σοσιαλιστής Αμόν 6,3, εθνικιστής Ενιάν 4,7

 συμβολική γαλλική φράση: ni-ni (ούτε ούτε)

Το οικονομικό πρόγραμμα του Μακρόν εγκρίθηκε από το 24,1% των εκλογέων της Γαλλίας, δηλαδή από το 1/4.  Τα υπόλοιπα 3/4 (το 75% του εκλογικού σώματος) ένα όχι ευκαταφρόνητο ποσοστό διαφώνησε. 

Διαχρονικά μπροστά στον κίνδυνο του «Άλλου», είτε είναι υπαρκτός είτε κατασκευασμένος εχθρός υπάρχει συσπείρωση. Πάντα το διπολικό σύστημα -όπως αριστερά ή δεξιά, Αμερική ή Ρωσία, Ανατολή ή Δύση, μέσα ή έξω- είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμο από το πολυπολικό. Στις παρούσες περιστάσεις ο «Άλλος» είναι η Λεπέν. Έτσι εκ των συνθηκών κατασκευάζεται δίπολο, που έχει δεξιό πρόσημο: Μακρόν ή Λεπέν. 

Παρ’ όλα αυτά δημιουργείται η ψευδαίσθηση ότι ο λαός αποφασίζει ελεύθερα και συνεπώς η Δημοκρατία λειτουργεί αποτελεσματικά ακόμα και σε περίπτωση μονομαχίας, που δεν θα είχε θέση σε ένα αναλογικό σύστημα ψηφοφορίας. Η αναδιανεμητική πολιτική -διακαής πόθος της λεγόμενης Αριστεράς- που έτεινε να γίνει κάθετη, κυρίως λόγω των μετακινήσεων ανατολικών πληθυσμών έγινε οριζόντια. Στις εκλογές εθνικές ή ευρωπαϊκές της τελευταίας πενταετίας αναδεικνύεται ο συντηρητισμός ως τρόπος ζωής,  η επιστροφή σε παλαιά μοντέλα διακυβέρνησης, και η παρελθοντολογία σχεδόν επιβεβλημένη. Συνεπώς τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα (μείγμα ελεύθερης αγοράς με ελεγχόμενες κρατικές παροχές), που διατηρούν ακόμα  τον νεωτερικό χαρακτηρισμό τους στο διάβα της Ιστορίας, χάνουν ποσοστά. 

             Για κάποιους η Δημοκρατία είναι η «δικτατορία των πολλών» με τη μειοψηφία να αγνοείται επιδεικτικά από τους νικητές. Αν παραμείνουμε στους πρώτους γύρους των εκλογών (εθνικών ή ευρωπαϊκών) η μειοψηφία των πολιτών (το 1/4) κυβερνά και  εφαρμόζει το προεκλογικό πρόγραμμα που "κατέβασε". Μειοψηφία που σαφώς και δεν έχει τα χαρακτηριστικά μιας μειονότητας: συγκεκριμένα και οριοθετημένα αιτήματα. Ούτε λόγος για λίγους και άριστους. Πρόκειται για ένα μειοψηφικό δίκτυο με ποικίλους δεσμούς, όπως φυλετικούς, ταξικούς, θρησκευτικούς, σεξουαλικούς,

O Ήλιος βασιλεύει....

«... κι αυτό γιατί ντύνεται, λίγο πριν τη δύση του, με τα χρώματα της αυτοκρατορικής βυζαντινής

Κωνσταντινούπολη ή Istanbul

πορφύρας. Το αμετάφραστο σε άλλη γλώσσα «ο ήλιος δύει». Θεωρώ την παράδοξη αυτή έκφραση ως αδιάψευστη απόδειξη της συνέχειας, ως κληρονομιά μιας διαχρονικής αψεγάδιαστης εμπειρίας».

Σελίδα 46 από το βιβλίο Πόσο ελληνικό είναι το Βυζάντιο; Πόσο Βυζαντινοί οι Νεοέλληνες, εκδ. Gutenberg 2016,

της ακάματης Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ.

-Η πορφύρα, χρωστική ουσία, παράγεται από ένα σπάνιο όστρακο που αποδίδει κόκκινο, μενεξεδί έως μπλε χρώμα. Συλλογή οστράκων γινόταν στη σημερινή Παλμύρα (αρχαία Φοινίκη) της Συρίας! Η παρασκευή πορφυρών ενδυμάτων ήταν δαπανηρή. Εξ αυτού (το χρώμα της χαράς!)  ήταν προνόμιο των αυτοκρατόρων, βασιλιάδων.

Έτσι. Για χάρη της συζήτησης... 

Βρήκε απάντηση η απορία μου: γιατί λέμε ότι ο Ήλιος βασιλεύει ενώ κατευθύνεται στο κατώτατο σημείο και τελικώς χάνεται από τον ορίζοντα!

ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΣ ΚΑΙ ΡΗΤΟΡΑΣ ΔΙΩΝ, ΕΛΠ 21

φοιτητική εργασία της Ναυσικάς Αλειφέρη για το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, ΕΛΠ 21
(βαθμός 9)

Εισαγωγή

Κατά την Ελληνιστική περίοδο (323 π.Χ.-31 π.Χ.) η δημιουργία βασιλείων είχε ως συνέπεια οι πόλεις-κράτη να χάσουν την αυτονομία τους. Kαθώς οι πολιτειακοί θεσμοί λειτουργούσαν τυπικά το άτομο έχασε τον πολιτικό του ρόλο και η συνυφασμένη με την άμεση δημοκρατία ρητορική έχασε τη δυναμική της.  Η αγάπη για τη γνώση (φιλοσοφία), η αναζήτηση αιώνιων αρχών (χαρακτηριστικό της Κλασικής περιόδου) υποχώρησε προς χάρη της αναζήτησης της προσωπικής ευδαιμονίας.[1] Η λογιοσύνη και η έρευνα της αρχαίας λογοτεχνίας ευνόησαν τη φιλολογία.[2] Οι λόγιοι επέλεγαν είτε τον λιτό αττικισμό είτε τον περίτεχνο ασιανισμό –αντί της Κοινής γλώσσας. Ο αλεξανδρινός Καλλίμαχος (320-240 π.Χ.), με έργο του οποίου θα ασχοληθούμε στην πρώτη ενότητα, που θεωρείται ο κορυφαίος εκπρόσωπος της ελληνιστικής διανόησης έγραφε στην αττική διάλεκτο. Με το πλούσιο συγγραφικό του έργο αποτέλεσμα της πολύχρονης μελέτης της λογοτεχνικής παράδοσης αλλά και με τα νεωτεριστικά στοιχεία που εισήγαγε επηρέασε τη φιλολογία όχι μόνον της εποχής του αλλά και τη μεταγενέστερη.[3]

Στην παγκόσμια ρωμαϊκή αυτοκρατορία η εξαφάνιση των πόλεων-κρατών ολοκληρώθηκε. Στους λεγόμενους Αυτοκρατορικούς χρόνους (31 π.Χ.-330 μ.Χ.) πόλεις με αίγλη όπως η κλασική Αθήνα, η ελληνιστική Αλεξάνδρεια μετατράπηκαν σε επαρχίες. Στις νέες αυτές συνθήκες το άτομο έχασε εντελώς τον πολιτικό του ρόλο. Και ενώ η επίδειξη πλούτου, η υπερβολή χαρακτήριζε την εύπορη τάξη η κατώτερη ζούσε στην ένδεια. Επιπλέον, οι βραχύβιες ρωμαϊκές δυναστείες και οι συχνοί εμφύλιοι πόλεμοι των δυναστειών οδηγούσαν το άτομο σε αβεβαιότητα αλλά και σε απογοήτευση αναφορικά με τα εγκόσμια. Λύτρωση σε αγωνιώδη ερωτήματα που γεννούσε η εσωστρέφεια επεδίωξαν να δώσουν διάφορα φιλοσοφικά ρεύματα, όπως ο Κυνισμός, ο Στωισμός,