ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ

Ο λατίνος ποιητής Πόπλιο Οβίδιος Νάσων  (43π.Χ-17μ.Χ) στο επικό έργο του, Μεταμορφώσεις αναφέρει τον Νάρκισσο ως γιο της νύμφης Λειριώπης και του ποταμού Κηφισσού. Ο ωραίος Βοιωτός ήταν μοναχικό άτομο, απολάμβανε τους περιπάτους στο δάσος και έμενε αδιάφορος στις Νύμφες. Απέκρουσε τον έρωτα της νύμφης Ηχώς -με αποτέλεσμα εκείνη να χάσει τη φωνή της και έτσι ακούγονταν μόνο οι τελευταίες συλλαβές.
Οι Νύμφες ζήτησαν από τη θεά Αφροδίτη, τη θεά του έρωτα, να τιμωρήσει τον νεαρό. Η Αφροδίτη κατάφερε  να ερωτευτεί ο Νάρκισσος τον εαυτό του. Πως; Κάποια μέρα καθώς εκείνος κοίταξε την εικόνα του να καθρεφτίζεται στα νερά μιας λίμνης, θαμπώθηκε από την ομορφιά του. Από τον καημό του γι αυτόν τον ανεκπλήρωτο –για το είδωλό του– έρωτα, μαράζωσε και τελικώς πέθανε. Πεθαίνοντας μεταμορφώθηκε σε λουλούδι με κιτρινόλευκα πέταλα, το οποίο πήρε το όνομά του ήρωα.

..................................

1891

Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ,
μυθιστόρημα του Όσκαρ Ουάιλντ

Ο νεαρός αριστοκράτης Ντόριαν Γκρέυ, ερωτεύτηκε το πορτραίτο του, που είχε φιλοτεχνήσει ο ζωγράφος φίλος του. «Σε τι τερατώδη στιγμή αλαζονείας και πάθους είχε προσευχηθεί να κρατήσει το πορτραίτο το βάρος των ημερών του κι αυτός να μείνει με την αδιάφθορη λαμπρότητα της αιώνιας νιότης». Τα χρόνια περνούσαν και παρόλο 

που ο Ντόριαν ακολουθούσε έκλυτο βίο, διατηρούσε τη νεότητά και το κάλλος του. Αντιθέτως, το πορτρέτο δεχόταν 

τα σημάδια της φθοράς του χρόνου: 

ρυτίδιαζε και παραμορφωνόταν. Όταν ο Ντόριαν 

κατάλαβε το μέγεθος της ματαιοδοξίας...

...................................
Η μεταμόρφωση του Νάρκισσου

Σαλβαντόρ Νταλί, 1936-37

 

Στο σουρεαλιστικό αριστούργημα ή «εικόνες απόλυτου παραλογισμού» κατά τον Νταλί, ο Νάρκισσος απεικονίζεται να καθρεφτίζεται στο νερό με κρυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου του,  τονίζοντας έτσι το εσωτερικό του δράμα.
Τα χρώματα του όμορφου νέου είναι όπως

 «λιώνει το χρυσωμένο κερί, με μια γλυκιά ζέστη, έτσι κι αυτός διαλύεται και χάνεται από έρωτα», Οβίδιος.
Από το λείο αυγό, ίσων διαστάσεων με το κεφάλι του Νταλί, προβάλλει το λουλούδι νάρκισσος. Ο Νταλί έγραψε ποίημα δίνοντας οδηγίες ώστε να γίνει κατανοητό το έργο του. 

Απαραίτητο, σίγουρα!!!

..........................................................

Όσο η ανθρωπότητα θ' αντικρύζει κουρασμένη και χωρίς οδηγό της το φωτισμένο πνεύμα, την αντίσταση και την κακία της Πράξης, θα κατέχεται πάντα από το φόβο της φθοράς, που οδηγεί στην παράλυση της θέλησης. Κώστας Βάρναλης, από το βιβλίο του Άνθρωποι, 1958.