Η διαμόρφωση της Λαογραφίας στην Ελλάδα τον 19ο και τον 20ό αιώνα, ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΕΛΠ 41

φοιτητική εργασία της Ναυσικάς Αλειφέρη, για για τη θεματική ενότητα ΕΛΠ41

του ΕΑΠ, ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΙΙ: ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

 ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΑΠ: ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 Εισαγωγή.............................................................................................................2

Η διαμόρφωση της Λαογραφίας στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα..................3

Η Λαογραφία μετά τον Β΄ΠΠ.............................................................................6

Συμπεράσματα......................................................................................................9

Βιβλιογραφικές αναφορές....................................................................................10

 Εισαγωγή

 Ο όρος «Ελληνική Λαογραφία» επινοήθηκε από τον θεμελιωτή της επιστημονικής λαογραφίας Νίκο Πολίτη το 1844 και αντικατέστησε τον προηγούμενο όρο «Νεοελληνική Εθιμολογία και Μυθολογία».[1]

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανίχνευση των παραγόντων που διαμόρφωσαν τις λαογραφικές σπουδές στα τέλη του 19ου αιώνα  στην Ελλάδα (θέμα της πρώτης ενότητας) και η πορεία τους μέσω ευρύτερων θεωρητικών και μεθοδολογικών αναζητήσεων που ανεπτύχθηκαν μετά τον Β΄ΠΠ, σε αναφορά προς την εξέλιξη στις άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες (θέμα της δεύτερης ενότητας).

Η διαμόρφωση της Λαογραφίας στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα

 Στη δυτική Ευρώπη τον 19ο αιώνα διαμορφωνόταν νέος τρόπος θεώρησης της ζωής λόγω πολιτικών, κοινωνικών παραγόντων όπως: η αφύπνιση των λαών που έθεσε η Γαλλική Επανάσταση (1789)· η συνειδητοποίηση εθνικής ταυτότητας, που προήλθε από την  περηφάνεια που αισθάνονταν οι δημοκρατικοί Γάλλοι αφού απέκρουαν τις επιθέσεις των απολυταρχικών Ρώσων, Πρώσων, Αυστριακών, Βρετανών αλλά και οι επιτιθέμενες χώρες κατά τους Ναπολεόντειους Πολέμους (1803-1815)· η διαμόρφωση ταξικής συνείδησης εξαιτίας της εκβιομηχάνισης, της αστικοποίησης. Στην πλειονότητά του ο πληθυσμός της δυτικής Ευρώπης ήταν αγροτικός, που χρεωνόταν δυσανάλογο φορτίο των οικονομικών απαιτήσεων του κράτους.[2]

Η θεωρία της εξέλιξης των ειδών του Δαρβίνου ερμηνεύτηκε από τους Άγγλους και Γάλλους ως απόδειξη της συνεχούς  πορείας του ανθρώπινου πνεύματος προς το φως-γνώση μέσω του ορθολογισμού, όπως πρέσβευε η φιλοσοφική θεώρηση του Διαφωτισμού. Βάσει αυτής της θεώρησης ο Εξελικτισμός (Evolutionism) έθεσε στην κατώτερη βαθμίδα εξέλιξης τους «άγριους» ‒οι πρωτογονικοί λαοί που  ζουν κατά φύσιν‒, στη μεσαία οι βάρβαροι (π.χ. Ιάπωνες, Ινδοί), ενώ στην ανώτερη είχε αναρριχηθεί ο ευρωπαϊκός κόσμος όπως μαρτυρούσαν τα σύγχρονα πολιτισμικά, επιστημονικά, τεχνολογικά επιτεύγματά του αλλά και τα ανασκαφικά δεδομένα. Προκειμένου να εξηγήσει την κοινωνική εξέλιξη ο Άγγλος ανθρωπολόγος Tylor E., εφάρμοσε τη συγκριτική μέθοδο ώστε μέσω των ομοιοτήτων ή διαφορών να εντοπιστούν οι καθολικοί νόμοι που διέπουν το ανθρώπινο είδος. Τα έθιμα της «παιδικής ηλικίας της ανθρωπότητας» (των αγρίων, των βάρβαρων)

Τόνυ ο γάτος μου

ο γλυκός μου Τόνυ τρελαίνεται για χάδια

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

μία Μάγδα (Φύσσα) και μία Μαρία (Λεπενιώτη)...

...πρωταγωνίστριες σε δράμα, που δικαίως αποκτά τον χαρακτηρισμό «ιστορικό» αφού

θα επηρεάσει ποικιλοτρόπως τον ελληνικό βίο.

 

Ο πατέρας του δολοφονημένου από ρατσιστές 27χρονου Πακιστανού Σαχζάτ Λουκμάν

7 Οκτωβρίου 2020.  Το πολιτικό κόμμα Χρυσή Αυγή (εκλεγμένο να μην το ξεχνάμε) καταδικάστηκε, για τις εγκληματικές του ενέργειες που στόχο είχαν να πλήξουν το δημοκρατικό πολίτευμα -όχι ο φασισμός, όχι η νοσηρή ιδεοληψία περί φυλετικής ανωτερότητας.

 

Ας προσεγγίσουμε την κατάσταση από διαφορετική γωνία μακριά από τσιτάτα, σπέκουλα, χιλιοδοσμένους όρκους για την προστασία της ακριβής δημοκρατίας.

Βομβαρδιζόμαστε με 'άψογες' γυναίκες  που περιφέρουν την αγένειά τους, τον δήθεν δυναμισμό τους, που αλλάζουν το πρόσωπό τους (μήπως, στα αλήθεια, το μισούν;) με χειρουργικές επεμβάσεις, με μακιγιάζ, με ψηφιακά φίλτρα (πιο ασφαλής τρόπος) προκειμένου  να αποσπάσουν εφήμερο θαυμασμό. Έρχονται, λοιπόν, μία Μάγδα και μία Μαρία και ανατρέπουν τα standards. Η αυθεντικότητα μεταλλάσσεται σε φαντασιακό σύμβολο, που τείνει να εξαφανιστεί.

📌Η Μάγδα-μάνα με την παρουσία της στο δικαστήριο καθ’ όλη τη διάρκεια της πολύχρονης δίκης, ως άλλη Ερινύα, εξέφραζε όχι μόνο τον δικό της πόνο για τον χαμό του

Προφορικός λόγος και Ιστορία

  

 

 

Ο προφορικός λόγος εκφράζεται βιαστικά, είναι σύντομος, περιεκτικός  και ελλειπτικός  για αυτό  κάποιες φορές εμφανίζεται σύγχυση εννοιών. Έτσι, η σύντομη έκφραση «ιστορικός» (στην οποία, μάλιστα παρουσιάζεται το γλωσσικό φαινόμενο της ουσιαστικοποίησης επιθέτου) δεν λέει κάτι.

 

-Ιστορία είναι  η επιστήμη που καταγράφει, μελετά γεγονότα των μελών της ανθρωπότητας αλλά και συλλογικές τάσεις πάντα σε σχέση με το φυσικό περιβάλλον.

-ιστορία είναι η αφήγηση γεγονότος ή μύθου.

-καθηγητής της Ιστορίας είναι αυτός που διδάσκει ή/και μελετά Ιστορία.

Ο κύριος... Pcής

 

 

 

 

Οι νέες επιστημονικές ανακαλύψεις αλλάζουν τη θέαση του κόσμου

 

  

Η επίσκεψη Γιου και Εγγονού με τα κινητά τηλέφωνα ανά χείρας ήταν ευκαιρία για τον 87χρονο Παππού να εκφωνήσει λογύδριο σχετικά με τα συναισθηματικά οφέλη της δια ζώσης επικοινωνίας, επειδή «... κανένα ψυχρό μηχάνημα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ανθρώπινη φυσική παρουσία. Αυτά τα μαραφέτια θα σας τρελάνουν. Δεν σας αφήνουν να δείτε την ομορφιά της ζωής». Συνέχιζε, με το ότι ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον, πρέπει να ανοίγει τους ορίζοντές του διαβάζοντας, ταξιδεύοντας, αλληλεπιδρώντας, να δίνει τους αγώνες του για το συλλογικό καλό. Να σέβεται τη ζωή ως δώρο που του έδωσε ο Θεός, αλλά και να την πιάνει από... τα κέρατα. Τιμιότητα, αλληλεγγύη, δικαιοσύνη είναι πανανθρώπινα αγαθά.

-Ωχ!!! Πάλι τα ίδια, ρε παππού. Ζούμε σε matrix, εικονικό περιβάλλον,  άβουλοι, άλλοι μάς ελέγχουν. Πώς θα βγούμε από τη 'φούσκα' είναι το ζητούμενο. Άστο! Δεν μπορείς να καταλάβεις!

- Ο Θεός παιδί μου αποφασίζει το πότε και πώς θα φύγουμε από αυτή τη ζωή και αν θα πάμε στον Παράδεισο ή στην Κόλαση.

Ο Γιος το μόνο που ρωτούσε τον Παππού ήταν αν ήπιε τα χάπια του. Δεν συμμετείχε στη συζήτησή τους καθώς είχε κλονιστεί η βεβαιότητά του για τη μία και μοναδική ρεαλιστική ζωή, αφού αυτή η θεωρία της 'φούσκας' ήταν  καινούργια, δεν είχε προλάβει να την επεξεργαστεί το μυαλό του. Τί να λέμε γέρικο σκυλί δεν μαθαίνει νέα κόλπα.  Παρ' όλα αυτά, μετέωρος ως όφειλε σε φάση προβληματισμού για τον όλεθρο που θα έφερνε η τεχνητή νοημοσύνη, απολάμβανε τα καλούδια της ηλεκτρονικής εποχής:  από την καφετιέρα έως το gps, την απόλαυση (από τη safety belt) της ριψοκίνδυνης  κατάδυσης στον βυθό της θάλασσας, τον χωρίς επιστημονικές γνώσεις ακριβή εντοπισμό αστεριών, έως το άνευ υποχρεώσεων αλλά και φυσικών ικανοτήτων kinky sex. Τρέμει ο Γιος, όπως και άλλοι friends, σκεπτόμενοι(;) μήπως κάποτε αποκτήσουν κάποιο υψηλό είδος νοημοσύνης τα profiles και "πέσουν" υπό το βάρος της ψευτιάς, της ματαιοδοξίας, της ανοησίας των κατόχων τους. Θεός φυλάξοι, και εκδηλωθεί  Επανάσταση των Profiles που διεκδικούν την αλήθειά τους. Άραγε τα α-νόητα άτομα δίχως προφίλ τί θα απογίνουν; Θα χαθεί η ταυτότητά τους, θα βρομίσει το κούτελό τους σε αυτήν την παλιοκοινωνία. 

 Ο Παππούς εξαιτίας covid-19 νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο. Στο δωμάτιο της καραντίνας υπήρχε μια ΑΙ: ιατρικό μηχάνημα (κατακόρυφο ορθογώνιο σχήμα, με μικρό μόνιτορ στην κορυφή και με δύο πλαϊνούς βραχίονες, αριστερά-δεξιά), το οποίο ήταν συνδεδεμένο με τον Παππού, προκειμένου να υποστηρίζει ζωτικές λειτουργίες του. Όταν ο Παππούς συνήλθε μια νοσοκόμα αποσύνδεσε το μηχάνημα και το μετακίνησε στη γωνιά του δωματίου. Στη μοναδική ολιγόλεπτη επίσκεψή του ο μασκοφορεμένος, για προστασία, Γιος αφηρημένα κρέμασε στο ηλεκτρονικό μηχάνημα το κασκόλ του και το καπέλο του, τα οποία ξέχασε να πάρει κατά την έξοδό του από το δωμάτιο. 

    Η εικαστική παρέμβαση του Γιου έγινε οικεία στον Παππού με την ασθενική όραση, ο οποίος  στις ώρες της μοναξιάς και της απόλυτης σιωπής δειλά δειλά άρχισε κουβέντα με τη 'νοημοσύνη'  που φορούσε και κασκόλ και καπέλο. Οι νοσοκόμες όταν μπήκαν στον θάλαμο διαπίστωσαν ότι ο Παππούς στρεφόμενος στο μηχάνημα, μιλούσε και αποφάσισαν να μην το πάρουν, ακόμα. Έτσι ο Παππούς ανενόχλητος με παραληρηματικό λόγο είπε τα πάντα στον «Κύριο με το κασκόλ και το καπέλο». 

Αναγέννηση Renaissance, Η Ιστορία των Τεχνών στην Ευρώπη, ΕΠΟ 40

 bronze David, Donatello

φοιτητική εργασία της Ναυσικάς Αλειφέρη

για την ΕΠΟ 20

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«Όταν το σκοτάδι υποχωρήσει οι επερχόμενες γενιές θα προσπαθήσουν ίσως να συνδεθούν και πάλι με την Αρχαιότητα και τη λάμψη της».[1] Τα προφητικά αυτά λόγια ανήκουν στον Λατίνο ποιητή Πετράρχη Φρανσέσκο (Petracha Francesco, 1304-1374)· μαρτυρούν αφενός ότι το ενδιαφέρον για την αρχαία γραμματεία (ελληνική, ρωμαϊκή, εβραϊκή) συνεχιζόταν αφετέρου ότι η ανάγκη για νέα πνευματικά έργα ισάξια των αρχαίων ήταν έκδηλη στον όψιμο Μεσαίωνα (τέλη 14ου αιώνα).[2] Η επιδημία πανώλης (1348-1355), οι μακροχρόνιοι πόλεμοι, οι πολιτειακές συγκρούσεις, η οικονομική κρίση, οι δοξασίες για επικείμενο φρικτό τέλος του κόσμου (έλευση του Αντίχριστου, τελική Κρίση, Κόλαση), η έξαρση της μοιρολατρικής αστρολογίας είχαν οδηγήσει τους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς σε πολιτισμική στασιμότητα και ψυχική απόγνωση. Η βούληση των Ουμανιστών ήταν η αποδόμηση με ορθολογιστικό τρόπο των ανθρώπινων φόβων και ενοχών τις οποίες καλλιεργούσε εν πολλοίς η Καθολική Εκκλησία. Υποστήριζαν ότι ο άνθρωπος με εφόδια την παιδεία-κουλτούρα, την επιστημοσύνη μπορούσε –και κυρίως είχε δικαίωμα– να καταξιωθεί και να ευτυχήσει στην επίγεια ζωή Ο συνδυασμός ορθολογικής σκέψης με αισιόδοξο "φιλοσοφημένο" τρόπο ζωής, που στο παρελθόν είχε δημιουργήσει λαμπρούς πολιτισμούς, αποτυπώθηκε στις εικαστικές τέχνες, Αρχιτεκτονική, Ζωγραφική, Γλυπτική και εκφράστηκε με τη Μουσική. Το νέο πολιτισμικό φαινόμενο ονομάστηκε Αναγέννηση.[3] Ο Ουμανισμός (Ανθρωπισμός) βρέθηκε σε αλληλεξάρτηση με την Αναγέννηση (1401-1525).[4]

Το palazzo σύμβολο της φλορεντικής κοσμικής αρχιτεκτονικής

«Ο Ρυθμός της Αναγέννησης δημιουργήθηκε για τους εμπόρους της Φλωρεντίας, τραπεζίτες των βασιλέων της Ευρώπης».[5] Αντιθέτως, ο Γοτθικός ρυθμός –είχε εμφανιστεί στη βόρεια Γαλλία τον 12ο αιώνα– ήταν κατά βάση θρησκευτικός και εκφράστηκε σε μεγαλοπρεπείς καθεδρικούς[6] ναούς. Ο πολιτισμός με την ευρεία έννοια ήταν εξαρτημένος από την Καθολική Εκκλησία και μάλιστα ορισμένοι επίσκοποι ήταν είτε φεουδάρχες είτε προέρχονταν από την τάξη των ευγενών.[7]

Το φεουδαρχικό σύστημα είχε ήδη παρακμάσει από τον 12ο αιώνα. Ανάμεσα στην παρακμάζουσα αριστοκρατία και την κατώτατη τάξη των αγροτών, μαστόρων είχε αναδυθεί η μεσαία (ανώτερη και κατώτερη) εύπορη τάξη των εμπόρων, επιτηδευματιών, τραπεζιτών, οικονομικών εμπειρογνωμόνων, νομικών συμβούλων. Ο ρόλος του γοτθικού καθεδρικού ναού –ο οποίος ήταν σχολείο, κέντρο  θρησκευτικής και κοινωνικής ζωής– διαμερίστηκε σε δικαστήρια, πανεπιστήμια, δημαρχεία, εργαστήρια καλλιτεχνών. Μετά τη μακρά περίοδο αναταραχών, στον όψιμο Μεσαίωνα υπάρχουν ενδείξεις  ανασυγκρότησης και ανάκαμψης. Η Γοτθική τέχνη επιχειρεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις των πολιτών. Η διακίνηση μέσω εμπορικών διεθνών οδών πνευματικών ιδεών, καλλιτεχνικών τεχνοτροπιών υποστηρίχθηκε από επιφανείς προσωπικότητες όπως ο Γερμανός πρίγκιπας Κάρολος Δ (1346-1378). Οι βασιλικές αυλές ήταν οι χρηματοδότες και οι διαμορφωτές του πολιτισμού. Η κοινή λατινική γλώσσα το κοινό γαλλοϊταλικό καλλιτεχνικό ύφος, η κοινή χριστιανική θρησκεία ήταν τα στοιχεία που ενοποίησαν πολιτισμικά περιοχές της Ευρώπης υπό τον Διεθνή Γοτθικό ρυθμό. Οι χώρες του Βορρά έμειναν πιστοί στον μεσαιωνικό (η Αναγέννηση αφορά μόνο τη ζωγραφική), η Ιταλία όχι.[8]

1394 έτη μετά ο Ακάθιστος Ύμνος εψάλει...

ως επίκληση στην Παναγία, αυτή τη φορά στον Μητροπολιτικό Ναό της Αθήνας (24 Ιουλίου 2020)

Η Ιστορία προχωρά, προσπερνά, χαράσσει την πορεία της ‒δεν είναι ο στεγνός, άχρωμος δάσκαλος που τιμωρεί. Μάλλον είναι άστοχη η άποψη ότι ένα γεγονός, μία προσωπικότητα αλλάζει τον ρου της Ιστορίας, δεδομένου ότι πρόκειται για μακρά διαδοχή απρόβλεπτων γεγονότων. Μέσω των δυνάμει πολυάριθμων προοπτικών δεν είναι προβλέψιμη  η πορεία της Ιστορίας ή ο σκοπός της  -αν μπορεί να γίνει λόγος για καθορισμένο σκοπό της Ιστορίας.  

Η μελέτη του παρελθόντος συμβάλει στον εντοπισμό διαφορετικών επιλογών στο παρόν αλλά και στην στην όσο το δυνατόν καλύτερη  κατανόηση των σύγχρονων πολιτικών τακτικών που ακολουθούνται προκειμένου να ολοκληρωθεί ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχέδιο.

Με αφορμή την απόφαση του Τούρκου πρωθυπουργού Ερντογάν Ρετζέπ Ταγίν για μετατροπή του χριστιανικού ναού της του Θεού Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικό τζαμί αναφέρω κάποια πραγματολογικά στοιχεία. Όχι γιατί υπερασπίζομαι την αναβίωση της Μεγάλης Ιδέας· στην Ιστανμπούλ (πρώην Κωνσταντινούπολη) κατοικεί μεγάλος αριθμός μουσουλμάνων και οποιαδήποτε επιχείρηση μεταβολής της υπάρχουσας κατάστασης πολύ απλά σημαίνει πόλεμο. 

     Αναφέρω ιστορικά στοιχεία επειδή εκτιμώ ότι είναι λάθος να μελετάμε την ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας και με ένα νοητικό άλμα να υπερβαίνουμε ιστορία περίπου 2.000 ετών και να βρισκόμαστε στο έτος 1830, έτος ίδρυσης του Βασιλείου της Ελλάδος. Η σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας, η οποία αναπνέει εδώ και χιλιάδες  χρόνια στο μεταίχμιο Ευρώπης και Ασίας, είναι αδύνατον να κατανοηθεί χωρίς τη γνώση της Βυζαντινών χρόνων.   Ο Βυζαντινισμός (γλωσσική ελληνοποίηση + ρωμαϊκός νόμος + χριστιανισμός) συνέβαλε στη διαμόρφωση της νεοελληνικής ταυτότητας. Η ιστορία του ναού της του Θεού Αγίας Σοφίας είναι συνυφασμένη με την ιστορία της Κωνσταντινούπολης. Θεωρώ παράλογη τακτική τη μνημόνευση του ιδρυτή του ναού, Ρωμαίου Αυτοκράτορα χριστιανού Ιουστινιανού, και στη συνέχεια  (αγνοώντας ή αδιαφορώντας για τεράστιας σημασίας γεγονότα που διαμόρφωσαν την παρούσα διαφορετική πολιτειακή κατάσταση) τη μετάβαση στην Ελλάδα του 2020 με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη προκειμένου να διεκδικήσουμε... τι ακριβώς;

Τέχνη Μπαρόκ-Art Baroque, Η Ιστορία των Τεχνών στην Ευρώπη, ΕΠΟ 40

φοιτητική εργασία της Ναυσικάς Αλειφέρη

για την ΕΠΟ 40 του ΕΑΠ

Peter Paul Rubens, 1577-1640

Το κύρος της Ρωμαιοκαθολικής Eκκλησίας είχε πληγεί από τη διαμαρτυρία για τον τρόπο λειτουργίας της από τον κληρικό-θεολόγο Μαρτίνο Λούθηρο (1483-1546). Η αντεπίθεση της Εκκλησίας, που ήδη είχε ξεκινήσει με αλλαγές στους κόλπους της μετά την άλωση της Ρώμης (το 1527) από τον ισπανό λουθηρανό Κάρολο Ε΄, επικυρώθηκε στη Σύνοδο του Τρέντο (1545-1563). Έδωσε σαφείς οδηγίες στο πλαίσιο της Αντιμεταρρύθμισης στους καλλιτέχνες ώστε η απεικόνιση θρησκευτικών θεμάτων πιο συγκινησιακή. Κατά τον Ισπανό Ιγνάτιο Λογιόλα (1491-1556), ιδρυτή του Τάγματος των Ιησουιτών, ο ερεθισμός των αισθήσεων θα συνέβαλε στην πνευματική φώτιση των πιστών. Το καλλιτεχνικό ρεύμα Μπαρόκ (1600-1750) γεννήθηκε στη Ρώμη· στόχος του ήταν να εξάρει τον θρίαμβο του Καθολικισμού στην περίοδο που ο αιματηρός Τριακονταετής Πόλεμος (1618-1648) των Καθολικών με τους Προτεστάντες συγκλόνιζε την Ευρώπη.[1] Το Μπαρόκ εξαπλώθηκε στη Νότια Ευρώπη και έφτασε έως την Κεντρική και Νότια Αμερική που είχαν κατακτηθεί από την καθολική Ισπανική αυτοκρατορία. Σημαντικός αρχιτέκτονας της εποχής ο Μπερνίνι (Bernini Lorenzo, 1598-1680) απέδωσε εικαστικά τη μεγάλη αγκαλιά της Εκκλησίας: δύο τεράστιοι βραχίονες κιονοστοιχιών περιβάλλουν την οβάλ πλατεία που βρίσκεται μπροστά από την εκκλησία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό. Η προπαγάνδα συνοψίζεται στα λόγια του Μπερνίνι: [οι βραχίονες] «αγκαλιάζουν τους καθολικούς για να ενδυναμώσουν την πίστη τους, τους αιρετικούς για να τους συμφιλιώσουν με την εκκλησία, και τους απίστους για να τους διδάξουν την πραγματική πίστη».[2] 

 

Blenheim Palace

Αρχιτεκτονική

Ο όρος Μπαρόκ, προέρχεται από την πορτογαλική λέξη barroco= παραμορφωμένο μαργαριτάρι. Οι κριτικοί τέχνης τον 17ο αιώνα έκριναν τα αρχιτεκτονήματα, που απομακρύνονταν από τους κανόνες της Κλασικής Αρχαιότητας, ως παράδοξα. Το 1764 ο Winckelmann στο βιβλίο του Ιστορία της Τέχνης της Αρχαιότητας αναφέρει ότι το Μπαρόκ

παπαγάλος στα Βοτσαλάκια Πειραιά

 

Βγαίνουμε... Μάιος 2020

Περιμένοντας τη λήξη της καραντίνας                 

περιοριστήκαμε, αγχωθήκαμε, νευριάσαμε,  αλλά και  διαβάσαμε και γυμναστήκαμε

Αλήθεια... αναστοχαστήκαμε; επανατοποθετηθήκαμε στη ζωή με ουσιαστικές αξίες;

και θέλαμε τόσο πολύ να βγούμε έξω για να πάμε... πού; μας έλειψε... ποιός/ποιά;

μήπως η φρενίτιδα της κατανάλωσης;

Ξημερώνει λοιπόν, η μέρα που θα βγούμε

σαν να ακούγεται η φωνή της μαμάς, 

-πλύσου, χτενίσου, πιες το γάλα σου, ντύσου

Harari is talking abour covid-19

Yuval Noah Harari

Historian, philosopher and the bestselling author

 April 2020

The modern world has been shaped by the belief that humans can outsmart and defeat death. That was a revolutionary new attitude. For most of history, humans meekly submitted to death. Up to the late modern age, most religions and ideologies saw death not only as our inevitable fate, but as the main source of meaning in life. The most important events of human existence happened after you exhaled your last breath. Only then did you come to learn the true secrets of life. Only then did you gain eternal salvation, or suffer everlasting damnation. In a world without death – and therefore without heaven, hell or reincarnation – religions such as Christianity, Islam and Hinduism would have made no sense. For most of history the best human minds were busy giving meaning to death, not trying to defeat it.

The Epic of Gilgamesh, the myth of Orpheus and Eurydice, the Bible, the Qur’an, the Vedas, and countless other sacred books and tales patiently explained to distressed humans that we die because God decreed it, or the Cosmos, or Mother Nature, and we had better accept that destiny with humility and grace. Perhaps someday God would abolish death through a grand metaphysical gesture such as Christ’s second coming. But orchestrating such cataclysms was clearly above the pay grade of flesh-and-blood humans.

Then came the scientific revolution. For scientists, death isn’t a divine decree – it is merely a technical problem. Humans die not because God said so, but because of some technical glitch. The heart stops pumping blood. Cancer has destroyed the liver. Viruses multiply in the lungs. And what is responsible for all these technical problems? Other technical problems. The heart stops pumping blood because not enough oxygen reaches the heart muscle. Cancerous cells spread in the liver because of some chance genetic mutation. Viruses settled in my lungs because somebody sneezed on the bus. Nothing metaphysical about it.

And science believes that every technical problem has a technical solution. We don’t need to wait for Christ’s second coming in order to overcome death. A couple of scientists in a lab can do it. Whereas traditionally death was the speciality of priests and theologians in black cassocks, now it’s the folks in white lab coats. If the heart flutters, we can stimulate it with a pacemaker or even transplant a new heart. If cancer rampages, we can kill it with radiation. If viruses proliferate in the lungs, we can subdue them with some new medicine.

True, at present we cannot solve all technical problems. But we are working on them. The best human minds no longer spend their time trying to give meaning to death. Instead, they are busy extending life. They are investigating the microbiological, physiological and genetic systems responsible for disease and old age, and developing new medicines and revolutionary treatments.

Η ευτυχία, κατά τον Jim Kwik

... επιτυγχάνεται με αληθινές ενέργειες/συναισθήματα

Μένουμε σπίτι. Δεν μένουμε σιωπηλές, σιωπηλοί (εγκλεισμός λόγω πανδημίας)

«Γιατί [ο άνθρωπος] είναι το μοναδικό πλάσμα, που, χωρίς προσπάθεια, δεν ξέρει τι είναι», Λιούις Μάμφορντ.

Tα αθώα «σκάσε», «μη μιλάς», «δεν ξέρεις εσύ» που απευθύνουν οι γονείς στα παιδιά βάζουν τα θεμέλια μιας πιθανής μελλοντικής κακοποίησης που θα δεχθούν αυτά ως ενήλικα άτομα. Η συζήτηση για την ενδοοικογενειακή βία εστιάζει στην κακομεταχείριση που υφίστανται οι γυναίκες από τους άντρες και αφήνει  στο  περιθώριο την κακομεταχείριση των αντρών από τις γυναίκες –άλλο ένα θέμα ταμπού. Οι αρρωστημένες εξαρτήσεις αφορούν κάθε είδους σχέσεων –σύζυγοι, παιδιά εναντίον γονέων, γονείς εναντίον παιδιών–  με διάφορες εκδηλώσεις βίας (ξύλο, ειρωνεία, εκφοβισμός, υποτίμηση). Η παραμονή σε ασφυκτικό περιβάλλον οφείλεται είτε σε αντικειμενικούς παράγοντες (οικονομική δυσπραγία) είτε σε παθοψυχολογικά αίτια. Είναι αλήθεια ότι όσο μικρότερη αυτοεκτίμηση, όσο λιγότερες εμπειρίες διαθέτει ο άνθρωπος τόσο πιο εύκολα περνά στη θέση του θύματος αλλά και στη θέση του θύτη.

Ο άνθρωπος ανήκει στο ζωικό βασίλειο και η αγωνία του είναι να εξελιχθεί και να παραμείνει... άνθρωπος· δεν τα καταφέρνει πάντοτε, ενίοτε πισωγυρνά στα βαθιά κρυμμένα αρχέγονα ένστικτα,  –είτε διαμέσου της κυριαρχίας είτε διαμέσου της υποταγής. Εσφαλμένη η άποψη ότι η μόρφωση και οι εγκυκλοπαιδικές γνώσεις εξανθρωπίζουν. Τα ακαδημαϊκά πτυχία πιστοποιούν/βεβαιώνουν την ικανότητα συγκρατητικής μνήμης ενός ανθρώπου –δεν πιστοποιούν, όμως, κάποια εκμάθηση της "τέχνης" της ανθρωπιάς ή του αυτοσεβασμού ή του αυτοελέγχου. 

Ιστορικό ενδιαφέρον. Η συμβολή των αρχαίων Ελλήνων στοχαστών στο γίγνεσθαι ήταν η επινόηση της διανόησης, με την κατάθεση υποθέσεων, θεωριών. Επιχείρησαν να εξυψώσουν τον άνθρωπο, θέτοντας διαχωριστικές γραμμές από το ά-λογο ον, παράλληλα με την αμφισβήτηση έως και ακύρωση της θεϊκής υπόστασης. Ωστόσο ούτε καλοί, ούτε συνετοί ήταν -συμμετείχαν σε έριδες, αντιπαλότητες, κάψιμο βιβλίων, λοιδορία, και άλλα.