η αρχιτεκτονική ματιά του Τάση Παπαϊωάννου

4 Ιουνίου 2015

Έτσι τελειώνει ο κόσμος
όχι με ένα βρόντο, μα μ΄ένα λυγμό


του Τάση Παπαϊωάννου

Αρχιτέκτων-καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

Είμαστε οι κούφιοι ανθρώποι/ Είμαστε οι παραγεμισμένοι ανθρώποι, λένε οι πρώτοι στίχοι του ποιήματος του Ελιοτ, απ' όπου αντλούμε τον τίτλο του άρθρου μας.

Τα δημογραφικά στοιχεία προβληματίζουν. Οι στατιστικοί δείκτες, τα διαγράμματα και οι πίνακες με τις ποσοστώσεις τρομάζουν. Το 1825 ο πληθυσμός της Γης ανερχόταν σε περίπου 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους, το 2011 εκτινάχτηκε στα 7 δισ., ενώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών, το 2050 θα κατοικούν στον πλανήτη περί τα 9,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Νούμερα ιλιγγιώδη. Ανθρωποι κι άλλοι άνθρωποι, σκαρφαλωμένοι πάνω σε μια κιβωτό που μοιάζει ότι δεν μπορεί πλέον να μας αντέξει· και διαρκώς βουλιάζουμε. Το ναυάγιο φαντάζει προδιαγεγραμμένο κι όμως, ελάχιστοι από όλους εμάς ανησυχούν! Το μέλλον για πρώτη ίσως φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας πλησιάζει τόσο ζοφερό και δυσοίωνο.

Παρ' όλα αυτά, τίποτε δεν φαίνεται ικανό να ταράξει τη μακαριότητα του δυτικού -και όχι μόνο- κόσμου. Κοίτα μας! Στέκουμε άβουλοι, παθητικοί, ναρκωμένοι στον βαθύ λήθαργο της εικονικής τηλεοπτικής ευδαιμονίας μας. Βαλσαμωμένοι μέσα στην καταναλωτική αυταπάτη που φαντάζει στα μάτια μας σαν η υπέρτατη αξία της ζωής, χαμένοι κάπου ανάμεσα στο νέο Smartphone και στο τελευταίο μοντέλο του tablet που πρέπει διακαώς να αποκτήσουμε.

Την ίδια ώρα 1,3 δισ. άνθρωποι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, χωρίς τροφή, χωρίς νερό και στοιχειώδη υγειονομική περίθαλψη. Στο έλεος της μοίρας τους! Κάποιοι άλλοι, εξαιρετικά λίγοι, κατέχουν αστρονομικά πλούτη και τα αυξάνουν συνεχώς με γεωμετρική πρόοδο. Περιουσίες μυθικές, πολύ μεγαλύτερες από το ΑΕΠ ολόκληρων κρατών. Ενα επικίνδυνο σύστημα τείνει να εδραιωθεί ως αδιαμφισβήτητο παγκόσμιο καθεστώς, ως μονόδρομος ανάπτυξης και εξέλιξης, το οποίο συνεχίζει να διευρύνει με αφάνταστα βίαιο τρόπο τις ακραίες ανισότητες ανάμεσα στους ανθρώπους. Η ανισομέρεια ανάμεσα στις φτωχές και πλούσιες περιοχές του πλανήτη διαρκώς διογκώνεται. Τα καραβάνια των απελπισμένων μεταναστών θα πολλαπλασιάζονται στην αγωνιώδη προσπάθειά τους να βρουν ένα ασφαλές μέρος για να μπορέσουν στοιχειωδώς να ζήσουν.

Και η αρχιτεκτονική; Καθρέφτης της ζωής μας, αδιάψευστος, αποτυπώνει στον χώρο τις τρομακτικές αντιθέσεις. Από τη μία, στη βιτρίνα των μεγαλουπόλεων, τα φαντασμαγορικά σύγχρονα υπερπολυτελή κατασκευάσματα και, από την άλλη, στην πίσω μεριά, οι τρώγλες και οι ατέλειωτες παραγκουπόλεις των πάμφτωχων ανθρώπων που συνωθούνται στο περιθώριο. Απέναντι στην αρχιτεκτονική χίμαιρα που χτίζεται από το περίσσευμα, στέκει η αρχιτεκτονική από το υστέρημα, στα νέα προηγμένα και πολυδιαφημισμένα υλικά, η επανάχρηση των υπολειμμάτων, των «άχρηστων» που πετιούνται στις χωματερές.

Δεν είναι, λοιπόν, ματαιόδοξη και απολύτως ναρκισσιστική η προσπάθεια να εκφραστεί

Τάκης Ζενέτος, Στρογγυλό σχολείο

Ναυσικά Αλειφέρη ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 'ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ' ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2015

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο Τάκης Ζενέτος γεννήθηκε στην Αθήνα. Ήταν ένας από τους 200 νέους επιστήμονες που διέφυγαν με το «Ματαρόα» τον Δεκέμβριο του 1944, προκειμένου να συνεχίσουν τις σπουδές τους στη Γαλλία. Επέστρεψε το 1955 στην Ελλάδα, όπου έκανε καριέρα ως αρχιτέκτονας.

Στην πρώτη ενότητα θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε την ‘ηλεκτρονική πολεοδομία’ του Ζενέτου και θα παρουσιάσουμε ένα από τα υλοποιημένα έργα του, το ‘στρογγυλό σχολείο’.

Στη δεύτερη ενότητα θα ασχοληθούμε με την ευαισθητοποίηση των επιστημόνων σχετικά με την προστασία της Φύσης και την πρόταση του Ζενέτου για την τουριστική αξιοποίηση περιοχών της νότιας Κρήτης.

Στην τρίτη ενότητα θα ασχοληθούμε με τη μοντέρνα αρχιτεκτονική στη μεταπολεμική Ελλάδα.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Τα ευρωπαϊκά κράτη μετά τον Β΄ΠΠ επιδόθηκαν στην ανοικοδόμηση των πόλεων που ήταν μια καλή ευκαιρία για την εδραίωση σε μεγάλη κλίμακα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Η μεταπολεμική τέχνη απελευθερώθηκε από το βάρος των ιστορικών προτύπων της Αναγέννησης, του Νεοκλασικισμού, του Γοτθικού ρυθμού. Στον φονξιοναλισμό (λειτουργικότητα) του μοντέρνου

Ο Σκεπτόμενος του Γιάννη Τσαρούχη

Ναυσικά Αλειφέρη 

ΓΙΑ  'ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ' ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ,  ΕΛΠ 12

ΜΑΡΤΙΟΣ 2015

Εικ. 1. Γιάννης Τσαρούχης: Ο Σκεπτόμενος, 1939

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

O ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης γεννήθηκε το 1909 στην Αθήνα και πέθανε το 1989. Στη διάρκεια της καλλιτεχνικής του πορείας μεταξύ άλλων έλαβε μέρος σε τοπικές και διεθνείς εκθέσεις ζωγραφικής, ασχολήθηκε με τη σκηνογραφία θεάτρου, τον σχεδιασμό θεατρικών κοστουμιών, την αντιγραφή τοιχογραφιών στα Μετέωρα και στον Μυστρά, μελέτησε τις λαϊκές ενδυμασίες, δίδαξε στη Δραματική Σχολή Σταυράκου (1953) αλλά και στο «Ιωνικό κέντρο» ζωγραφικής στη Χίο (1981).[1]

Ο «ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΣ» 

Στη σύγχρονη εποχή η εις βάθος μελέτη της Βυζαντινής τέχνης είχε ως αποτέλεσμα τον συσχετισμό της με τον Εξπρεσιονισμό και την αναβάθμιση της θέσης της στην ιστορία της Τέχνης.[2] Έτσι, το εγχείρημα του Γιάννη Τσαρούχη να συνθέσει ελληνοβυζαντινά και ευρωπαϊκά στοιχεία στα έργα του έχει ιδιαίτερη αξία. Οι ελληνικές επιρροές είχαν προέλθει από τη μαθητεία τού Τσαρούχη στο εργαστήριο του βυζαντινολάτρη Κόντογλου, τη γνωριμία του με τον ζωγράφο λαϊκής τέχνης Θεόφιλο, τη γνωριμία του με τον Σπαθάρη, δημιουργό του Καραγκιόζη. Ενώ κατά τη διάρκεια της ετήσιας παραμονής στο Παρίσι (1934-35) ο Τσαρούχης είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τα πρωτοπόρα καλλιτεχνικά ρεύματα, όπως τον Φωβ (fauvre= αγρίμια), τον Κυβισμό, τον Εξπρεσιονισμό.[3]             

Τσαρούχης Γιάννης

ΓΙΑΝΝΗΣ
(31/12/1909-20/7/1989)

… Μίλησα για ψάξιμο και για πειράματα αλλά δεν μίλησα και για μια άλλη εργασία που έχω κάνει στη ζωή μου και που κάνω ακόμα, που είναι ίσως η πιο σημαντική. 

Η συνεχής ανάκριση που κάνω στον εαυτό μου όχι πάντα τέλεια, για να μάθω ποιος είμαι ελπίζοντας ότι θα φτάσω σε μια ευτυχία πιο σταθερή αν το βρω αυτό.

Περιστοιχιζόμενος από πολλούς ανθρώπους που έχουν βασίσει τη ζωή τους σε μια τέτοια στάση απέναντί της, που συνοψίζεται με τις λέξεις δήλωση, δίπλωμα, αξιοποίηση, διορισμός, η ζωή μου ήταν δύσκολη και όχι πολύ ευτυχισμένη.

Όλα αυτά που έκανα για τη μάθηση είναι απαραίτητα και δύσκολα 

μα το δικαίωμα να τολμάς να είσαι καλλιτέχνης

σ’ το δίνει ο σεβασμός και θαυμασμός σου χωρίς όρια της ζωής.

Το παιδικό μου όνειρο να γίνω ένας καλός ζωγράφος αναγκαστικά μετετράπη σ’ ένα ιδανικό διαφορετικό, που συνίστατο στο να μάθω που βρίσκομαι και που πατώ. Έπρεπε να γκρεμίσω τους επαρχιώτικους ενθουσιασμούς των επιπόλαιων που εθαύμαζαν τη Δύση και να γνωρίσω το αληθινό πρόσωπο της Δύσεως και την αληθινή ιστορία των σχέσεών μας με αυτήν. 

Από την άλλη μεριά, έπρεπε να φυλάγομαι καλά από τον επαρχιώτικο βαλκανικό φανατισμό, τον διψασμένο για συνθήματα εύκολα εύκολες παρηγοριές για τη σύγχυσή του και για το αίσθημα κατωτερότητας που τον καταπλάκωνε.

Προσπάθησα ν’ αφεθώ πάντα ελεύθερος στα ρεύματα, για να καταλαβαίνω ποια είναι η αληθινή μου αντοχή. Τα λάδια και τα σχέδια της Πινακοθήκης έγιναν μεταξύ 19340-35, στην Ελλάδα και μεταξύ 1935-36 στο Παρίσι. Το Παρίσι και τα μουσεία με οδήγησαν από τον σουρεαλισμό στο ρεαλισμό.

Στο βιβλίο του ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΔΥΣΗ,   εκδ. ΑΓΡΑ, Αθήνα 2000.

ΙΔΡΥΜΑ ΤΣΑΡΟΥΧΗ Γ:

http://www.tsarouchis.gr/gr/main.htm

ο Δημήτρης Χορν διαβάζει Όσκαρ Ουάιλντ

Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας

Όσκαρ Φίνγκαλ Ο'Φλάχερτι Ουίλς Ουάιλντ, 

Δουβλίνο 1/10/1854-Παρίσι 30 /11/1900

ΔΙΑΒΑΖΕΙ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΡΝ, 1977

Η μικρή Μητρόπολη των Αθηνών, Παναγία η Γοργοεπήκοος

Φωτογραφία: Ναυσικά, 23/12/2014

Η Παναγία η Γοργοεπήκοος, «η από ψηλά σπεύδουσα και ταχεία βοήθεια»
ή Άγιος Ελευθέριος



Το εκκλησάκι πιθανολογείται ότι οικοδομήθηκε την εποχή της δυναστείας των Κομνηνών, περί τα τέλη του 12ου αι. μ.Χ.

Το ενδιαφέρον εστιάζεται στους μαρμάρινους αρχαίους δόμους,

ενσωματώνοντας στους εξωτερικούς τοίχους 

90 αρχαία ελληνικά, ρωμαϊκά, 

παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά ανάγλυφα

http://www.eie.gr/archaeologia/gr/06_DELTIA/file11.aspx

 

 

 

 

Φωτογραφία: Ναυσικά, 23/12/2014

Φωτογραφία: Ναυσικά, 23/12/2014

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Βρίσκεται δίπλα στη μεγάλη Μητρόπολη Αθηνών, η οποία κατασκευάστηκε το 1842-1862 -την εποχή της βασιλείας του Όθωνα.

Μινωίτες και Μυκηναίοι

Ναυσικά Αλειφέρη για "Πολεοδομία-Αρχιτεκτονική" με βαθμό 8

 

http://local.e-history.gr/pages/viewpage.action?pageId=17826393

ΠΑΛΑΤΙ ΚΝΩΣΟΥ

Εισαγωγή

Η διαφορετική έκφραση της Τέχνης προσδίδει ατομικότητα σε κάθε πολιτισμό. Οι αρχαιολόγοι διακρίνουν τις αλληλεπιδράσεις των πολιτισμών στα αντικείμενα δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης (χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα), λατρείας (ειδώλια, ταφικά σήματα), στα αρχιτεκτονικά λείψανα κτισμάτων (οικιών και τάφων).

Στην πρώτη ενότητα θα μελετήσουμε τα μινωικά και μυκηναϊκά ανάκτορα της Εποχής του Χαλκού (3000-1100 π.Χ.) και θα προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε ομοιότητες και διαφορές.

Στη δεύτερη ενότητα θα ασχοληθούμε με τις τοιχογραφίες, που σώθηκαν μετά την καταστροφή των προϊστορικών ανακτόρων.

Στην τρίτη ενότητα θα αναφέρουμε στοιχεία που μαρτυρούν τη συνέχεια της ελληνικής αρχιτεκτονικής στην πάροδο των αιώνων και πως η ανασκαφική έρευνα των προϊστορικών οικιών συνδέεται με τον τομέα του τουρισμού, τον τριτογενή παράγοντα της οικονομίας.

Η Αρχιτεκτονική των Προϊστορικών οικισμών    

O μινωικός πολιτισμός, του νησιού Κρήτη, κατά το τέλος της Μέσης Χαλκοκρατίας (1600-1100 π.Χ.) βρέθηκε στην ακμή του. Οι Μίνωες, ισχυρή ναυτική δύναμη, είχαν αναπτύξει εμπορικές

Show must go on, by Queen

1991  

Empty spaces, what are we living for?
Abandoned places,  I guess we know the score, on and on
Does anybody know what we are looking for?
Another hero, another mindless crime
Behind the curtain, in the pantomime
Hold the line
Does anybody want to take it anymore?

The show must go on
Inside my heart is breaking
My makeup may be flaking
But my smile, still, stays on

Whatever happens, I'll leave it all to chance
Another heartache, another failed romance, on and on
Does anybody know what we are living for?
I guess I'm learning
I must be warmer now
I'll soon be turning, round the corner now
Outside the dawn is breaking
But inside in the dark I'm aching to be free

The show must go on
Inside my heart is breaking
My makeup may be flaking
But my smile, still, stays on

My soul is painted like the wings of butterflies
Fairy tales of yesterday, grow but never die
I can fly, my friends

The show must go on
I'll face it with a grin
I'm never giving in
On with the show

I'll top the bill
I'll overkill
I have to find the will to carry on
On with the show
Show must go on

 

Casablanca, Play it Sam

Casablanca: Ingrid Bergman, Humphrey Bogart, 

Frank Sinatra sings 

As Time Goes By

You must remember this
A kiss is still a kiss
A sigh is still (just) a sigh
The fundamental things apply
As time goes by

And when two lovers woo
They still say: I love you
On that you can rely
No matter what the future brings
As time goes by

Moonlight and love songs - never out of date
Hearts full of passion - jealousy and hate
Woman needs man - and man must have his mate
That no one can deny

It's still the same old story
A fight for love and glory
A case of do or die
The world will always welcome lovers
As time goes by

"As Time Goes By" is a song written by Herman Hupfeld in 1931. It became most famous in 1942 when it was sung by the character Sam (Dooley Wilson) in the movie Casablanca. The song was voted No. 2 on the AFI's 100 Years...100 Songs special, commemorating the best songs in film. It was used as a fanfare for Warner Bros. Pictures since 1998 and was the title and theme song of the 1990s British comedy series As Time Goes By.

Σειληνοί και... Ιωάννης Δαμασκηνός

 

www.nationalgallery.org.uk

 

 

 

Anthony van Dyck   (1599-1641)                     

φλαμανδός ζωγράφος

Drunken Silenus supported by Satyrs

 

📌Μυθολογικοί δαίμονες των τρεχούμενων νερών και της ευφορίας της γης, σύντροφοι του Διόνυσου 

και κατάγονταν από τη Θράκη και τη Φρυγία. Αν και συχνά συγχέονται με τους Σάτυρους, 

ήταν διαφορετικά πλάσματα. Η αναπαράσταση των Σειληνών με χαρακτηριστικά τράγου αποτελεί ελληνιστική εξέλιξη που προήλθε από τη σύνδεσή τους με τον Πάνα.

Κατά τη μυθολογία, ο βασιλιάς της Νίσας στη Λιβύη, Σειληνός  ήταν γιος του Ερμή ή του Πάνα 

και κάποιας Νύμφης. Αυτός είχε διαπαιδαγωγήσει τον θεό Διόνυσος, 

χρησίμευε ως μάντης στους ανθρώπους, μόνον όμως αφού αυτοί τον μεθούσαν. 

Οι Σειληνοί συνήθως διασκέδαζαν τον Διόνυσο παίζοντας μουσική και 

χορεύοντας με τις Μαινάδες. Κατά τον μύθο είχαν πολεμήσει μαζί με τον Διόνυσο 

εναντίον των Γιγάντων.

 

Ο ΔΙΑΣ ΩΣ ΧΡΥΣΗ ΒΡΟΧΗ ΚΑΙ Η ΟΜΟΡΦΗ ΔΑΝΑΗ

Ο απόγονος του Δαναού και βασιλιάς του Άργους Ακρίσιος, με τη σύζυγό του Ευρυδίκη είχαν κόρη την Δανάη ελκυστικής ομορφιάς με αψεγάδιαστα πόδια. Ο Ακρίσιος φυλάκισε τη Δανάη μαζί με την τροφό της σε υπόγειο δωμάτιο για να μην εκπληρωθεί ο χρησμός, σύμφωνα με τον οποίο, ο ίδιος θα φονευόταν από τον γιο της. Όμως, ο ερωτιάρης Δίας που είχε ερωτευτεί τη Δανάη, μεταμορφώθηκε σε χρυσή βροχή και εισχώρησε στην υπόγεια κάμαρα. Από το ερωτικό αυτό σμίξιμο γεννήθηκε ο γενναίος Περσέας. Ο Περσέας μετά από πολλές περιπέτειες σκότωσε τον Ακρίσιο.

 

Δανάη με τον Έρωτα.  Τιτσιάνο Βετσέλιο (1485-1576),  ιταλός ζωγράφος της Αναγέννησης

Έρως και Ψυχή

 ♥ ελεύθειν όπου ερά τις = ελευθερία ♥

 

Έρως και Ψυχή, 1ος αιώνας

Οι παλαιότεροι μύθοι τον γεννημένο από το πρωταρχικό Χάος Έρωτα παρουσίαζαν σαν τον αρχιτέκτονα, σαν τη δύναμη που δημιουργεί τα πάντα. 

Οι νεότεροι μύθοι ήθελαν τον Έρωτα γιο της όμορφης θεάς Αφροδίτης και του εραστή της Άρη, θεό του πολέμου. Επειδή ο Έρωτας δεν μπορούσε να δαμάσει από το πάθος του ούτε τον εαυτό του, είχε για βοηθό τον αδερφό του, τον Αντέρωτα.

Η Ψυχή ήταν κόρη θνητού βασιλιά και βασίλισσας. Λόγω της θεϊκής ομορφιάς της, οι άνδρες δεν τολμούσαν να την παντρευτούν, παρά μόνο την θαύμαζαν.