Sir Lawrence Alma Tadema

Φοιτητική εργασία της Ν.Α. για το Ε.Α.Π., Νοέμβριος 2013.

Ο Φειδίας και η Ζωφόρος του Παρθενώνα (1868)

του Sir Lawrence Alma-Tadema (Άλμα Τάντεμα)

Ο όρος Τέχνη προέρχεται από το ρήμα «τίκτω» και σημαίνει την ικανότητα του ανθρώπου να δημιουργεί ή να παράγει κάτι. Η τέχνη ως ικανότητα παραγωγής ενός πράγματος είναι κατά βάση εμπειρική και ως τέτοια, όπως παρατήρησε ο Αριστοτέλης, διαφέρει από την επιστημονική γνώση. Η έννοια του "υψηλού" συνδέεται με την αισθητική απόλαυση, την οποία ένα έργο τέχνης προκαλεί στον θεατή λόγω του μεγέθους, του μεγαλείου του.

Στην πρώτη ενότητα θα προσπαθήσουμε να ανακαλύψουμε τα ιστορικά και κοινωνικά αίτια που δημιούργησαν τον όρο Υψηλή τέχνη. Ο όρος πρωτοεμφανίστηκε τον 18ο αιώνα, από τον οποίο ξεκινά η «εποχή της νεωτερικότητας», μέσα στην οποία ο νεωτερικός άνθρωπος ενδιαφέρεται για την επιστήμη, τον πατριωτισμό· αδυνατεί να εγκαταλείψει την πολιτισμική του κληρονομιά και δέχεται την αλλαγή, δίνοντας έμφαση στη δυναμικότητα του ατόμου[1]. Η εδραίωση της Υψηλής τέχνης έγινε τον 19ο αιώνα.

Στη δεύτερη ενότητα, αφού κάνουμε μια μικρή αναφορά στον Παρθενώνα, θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε το ενδιαφέρον των ξένων για τις αρχαιότητες και ειδικότερα του ζωγράφου Sir Lawrence Alma-Tadema.

Στην τρίτη ενότητα θα αναφερθούμε στους κρατικούς θεσμούς και φορείς που συστάθηκαν στη Νεότερη Ελλάδα ώστε να διαφυλαχθεί η εθνική κληρονομιά.

ΠΡΩΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

Η Υψηλή τέχνη, τα αίτια διαμόρφωσης και η εξέλιξή της

Η Βιομηχανική Επανάσταση που εκδηλώθηκε προς το τέλος του 18ου αιώνα επιτάχυνε τους ρυθμούς ανάπτυξης των επιστημών, της οικονομίας, του εμπορίου, και προκάλεσε ανακατατάξεις στον κοινωνικό ιστό.

ΦΑΟΥΣΤ

Goethe, Faust, 1790

ΦΑΟΥΣΤ

Ω χαρά σ’ εκείνον που το ελπίζει

απ’ της πλάνης τη θάλασσα να βγει:

Κανείς χρειάζεται ό,τι δε γνωρίζει

κι ό,τι γνωρίζει δεν τον ωφελεί.

Μα ας μην αφήσουμε τις ώρες τις γλυκές

μια θλίψη σαν αυτή να τις συχγύζει!

στην πρασινάδα μέσα κοίτα τις σκεπές

Πώς πέφτοντας ο ήλιος τις φλογίζει.

Γέρνει και φεύγει -η μέρα ξεψυχά-

τρέχει εκεί κάτω νέα ζωή να δώσει.

Ω, που φτερό από δω να με σηκώσει

κατόπι του να ορμώ παντοτινά!

Σ’ αιώνια βραδινή λαμπράδα σα θωρώ

τη γη στα πόδια μου άφωνη, αναμμένα

τα βουνά, τα λαγκάδια ησυχασμένα,

χρυσόρειθρο το ρυάκι το αργυρό

τότε το δρόμο το θεϊκό δεν τον βαστά

το άγριο βουνό με τα φαράγγια του όλα·

να, εμπρός στα θαμπωμένα μάτια, κι όλα

λιμάνια ανοίγει η θάλασσα ζεστά.

Μα τέλος παίρνει και βυθά ο Θεός·

καινούργια ορμή όμως μου ξυπνά, και τρέχω

κοντά του να πιω τ’ άσβηστο το φως,

τη μέρα εμπρός, τη νύχτα πίσω μου έχω,

τα ουράνια απάνω, τα βουνά από κάτου.

Όνειρο ωραίο, ωστόσο εκείνος σβει!

Αχ! Εύκολο δεν είναι στο κορμί

με τα φτερά του νου να σμίξει τα φτερά του.

Μα ο καθένας είνα’ έτσι γεννημένος,

ψηλά η ψυχή του να χιμά και μπρος,

όταν απάνω στο γλαυκό χαμένος

τον ηχερό λαλεί σκοπό του ο κορδαλός·

όταν ο αϊτός τετράπαλτος σαλεύει

απάνωθε από πεύκα και γκρεμά,

κι από κάμπους και θάλασσες ψηλά

ο γερανός τον τόπο του γυρεύει.

ΒΑΓΚNΕΡ

Ώρες παράξενες είχα και γω συχνά,

μα τέτοια ορμή δεν έχει μέσα μου σαλέψει.

Δάση και αγροί κουράζουν εύκολα· φτερά

πουλιού ποτέ η ψυχή μου εμέ δε θα ζηλέψει.

Πώς μα ς σέρνουν αλλιώς του νου οι χαρές

μέσα στα φύλλα, μέσα στα βιβλία!

Γλυκά περνούν οι χειμωνιάτικες νυχτιές,

Το κορμί μας θερμαίνει η ευδαιμονία,

Κι αν ξετυλίγεις και καμιά σπουδαία περγαμηνή,

Διάπλατοι ανοίγουν μπρος σου οι ουρανοί.

ΦΑΟΥΣΤ

Ένιωσες μόνο μια απ’ τις δυο ορμές·

Ω, ποτέ η άλλη ας μη σ’ εγγίσει!

Μέσα μου εμένα ζούνε δυο ψυχές,

που η μια θέλει απ’ την άλλη να χωρίσει

Η μια με αγάπη δυνατή σφιχτά

σφιχτά στον κόσμο  αυτόν καρφώνεται,

Η άλλη με ορμή απ’ τη σκόνη υψώνεται

στις σφαίρες τρανών προγόνων ψηλά.

Ω, αν πνεύματα ο αέρας τρέφει

που ανάμεσα δεσπόζουν σε ουρανό και γη,

απ’ τα χρυσά κατεβείτε τα νέφη

και φέρετε με σε μια άλλη λαμπερή ζωή!

Ω, ένα μαντύα μαγικό μονάδα δώσ’ μου,

σε ξένες χώρες να με πάει μακριά,

και χάριζα τα πιο ακριβά ρούχα του κόσμου,

ακόμα και χλαμύδα βασιλιά.

Στιγμές από την προσωπική μου διαδρομή, Λεωνίδας Κύρκος

Από το βιβλίο "Στιγμές από την προσωπική μου διαδρομή"

του Λεωνίδα Κύρκου (1924-2011)

Στη Βουλή, μετά τις εκλογές του 1985, υπήρχε μια δυσμενής 

μεταχείριση της Αριστεράς που εκπροσωπούσα, 

του ΚΚ Εσωτερικού δηλαδή, που είχε εκλέξει ξανά βουλευτή. Αυτό ήταν το θέμα αδιάκοπων προστριβών και διαμαρτυριών από την πλευρά μου.

«Εκπροσωπώ 120.000 ψηφοφόρους και δεν μου επιτρέπετε να μεταφέρω τη φωνή τους», ήταν το μόνιμό επιχείρημά μου.

«Δεν είστε ομάδα κατά τον κανονισμό της Βουλής. Είστε άτομο. Λυπούμαι», ήταν η απάντηση του προέδρου της Βουλής Γιάννη Αλευρά. Και η αντιδικία συνεχιζόταν.

Κάποια μέρα ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, χωρίς